عربستان سعودی با اعلام برنامه سرمایه‌گذاری چند میلیارد دلاری در بندر عصب اریتره، در حال ایجاد یک تغییر راهبردی عمیق در منطقه شاخ آفریقا است. این اقدام نه تنها نفوذ ریاض را به عنوان یک بازیگر کلیدی در منطقه تقویت می‌کند، بلکه به طور بالقوه تسلط قدرت‌های جهانی دیگر مانند امارات متحده عربی، ترکیه و چین را در کریدور حیاتی تجارت دریای سرخ به چالش می‌کشد. این تحول در حالی رخ می‌دهد که دریای سرخ به طور فزاینده‌ای به یک فضای ژئوپلیتیکی مورد مناقشه تبدیل شده است.
پیامدهای سرمایه‌گذاری سعودی برای جاه‌طلبی‌های دریایی اتیوپی
سرمایه‌گذاری در بندر عصب می‌تواند به طور قابل توجهی جاه‌طلبی‌های دریایی اتیوپی را مختل کند. اتیوپی به دلیل وضعیت محصور در خشکی خود، تحت رهبری نخست‌وزیر ابی احمد، مدت‌ها است که به دسترسی به دریا از طریق بنادر اریتره به عنوان دروازه‌های حیاتی می‌نگرد. گزارش‌های غیررسمی حتی حاکی از آن است که اتیوپی ممکن است برای تضمین این دسترسی به اقدام نظامی متوسل شود. با این حال، دخالت عربستان سعودی می‌تواند با تقویت توانایی‌های دفاعی و ثبات اقتصادی اریتره، از چنین سناریویی جلوگیری کند و هرگونه اقدام تهاجمی از سوی اتیوپی را پرهزینه و از نظر سیاسی غیرقابل دفاع سازد.
اریتره؛ تقویت موقعیت و تغییر موازنه قدرت منطقه‌ای
برای اریتره، همسویی با عربستان سعودی می‌تواند به عنوان یک راهبرد محافظتی در برابر جاه‌طلبی‌های نظامی اتیوپی عمل کند و اطمینان حاصل شود که حاکمیت این کشور بر عصب بدون چالش باقی می‌ماند. این مشارکت نه تنها موقعیت اریتره را مستحکم‌تر می‌کند، بلکه می‌تواند پویایی قدرت منطقه‌ای را نیز تغییر داده و به طور بالقوه نفوذ اتیوپی بر نقاط دسترسی دریای سرخ را خنثی کند. این همکاری نشان‌دهنده یک مشارکت رو به رشد بین عربستان سعودی و اریتره با هدف حفاظت از منافع آن‌ها در یکی از مهم‌ترین مسیرهای دریایی جهان است.
بازتاب‌های منطقه‌ای و ارزیابی مجدد استراتژی‌ها
این اقدام عربستان سعودی می‌تواند اتحادهای منطقه‌ای را بازتعریف کرده و منجر به ارزیابی مجدد اولویت‌های استراتژیک سایر بازیگران منطقه‌ای از جمله امارات متحده عربی، ترکیه و چین شود. تمامی این کشورها منافع قابل توجهی در کریدورهای دریایی منطقه دارند و برای گسترش نفوذ خود از طریق سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی و تعاملات دیپلماتیک تلاش کرده‌اند. تمرکز جدید ریاض بر عصب می‌تواند آن‌ها را وادار به تجدیدنظر در استراتژی‌های خود در واکنش به تغییر موازنه قدرت و اتحادها کند.
پیامدهای چندگانه برای سومالی‌لند
تحولات پیرامون بندر عصب می‌تواند پیامدهای متفاوتی برای سومالی‌لند داشته باشد. از یک سو، تقویت بندر عصب ممکن است توجه و منابع را از بندر بربره سومالی‌لند که توسط امارات متحده عربی پشتیبانی می‌شود، منحرف کند. از سوی دیگر، تنش‌های ژئوپلیتیکی و تقویت عصب می‌تواند اهمیت استراتژیک وجود چندین بندر متحد در امتداد دریای سرخ را تأیید کند و به طور بالقوه امنیت و فعالیت‌های اقتصادی کلی در منطقه را افزایش دهد. همچنین، یادداشت تفاهم امضا شده بین سومالی‌لند و اتیوپی، که همکاری اقتصادی در ازای به رسمیت شناختن را پیش‌بینی می‌کرد، ممکن است تحت فشار قرار بگیرد. انزوای احتمالی اتیوپی در عرصه دریای سرخ می‌تواند منجر به بازنگری در سیاست خارجی این کشور، به ویژه در مورد توافقاتش با سومالی‌لند شود.
نتیجه‌گیری: تغییری بنیادین در چشم‌انداز سیاسی شاخ آفریقا
در نهایت، سرمایه‌گذاری پیش‌بینی‌شده عربستان سعودی در عصب فراتر از یک سرمایه‌گذاری اقتصادی است. این اقدام در واقع یک مانور استراتژیک است که می‌تواند آرایش منطقه‌ای و پویایی قدرت در شاخ آفریقا را از نو تعریف کند. با تبدیل شدن دریای سرخ به یک منطقه ژئوپلیتیکی رقابتی، اقدامات عربستان سعودی به همراه واکنش سایر قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی، بدون شک بر آینده سیاسی این منطقه حساس تأثیرگذار خواهد بود.
منبع: اریتره فوکوس
ترجمه و بازنویسی: تیم تحریریه یمن‌الاسلام