مقدمه
این گزارش شامل گزیده‌ای از تحولات یمن در هفته‌های اخیر است و به بررسی دیدگاه‌ها، اتهامات و توافقات مختلف می‌پردازد. در این متن، مواضع تند رشاد العلیمی و شایع الزندانی علیه جمهوری اسلامی ایران و انصارالله مورد توجه قرار گرفته و به ادعاهایی درباره حمایت ایران از انصارالله و همکاری این گروه با گروه‌های تروریستی اشاره شده است. همچنین، موضوع توقیف محموله تسلیحاتی منتسب به ایران در ساحل غربی یمن و واکنش‌های متعاقب آن بررسی شده است. در پایان نیز، به تحولات سیاسی و اقتصادی در مناطق جنوبی یمن، اختلافات بین شورای انتقالی و شورای ریاستی، و فعالیت‌های اقتصادی امارات متحده عربی در یمن اشاره شده است.
نشست رشاد العلیمی در مونیخ و اتهامات علیه ایران و انصارالله
در هفته اخیر، رشاد العلیمی در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ، در نشست میزگردی که توسط مرکز امنیت آبراه‌های ناتو در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ ترتیب داده شده بود، شرکت کرد؛ وی در این نشست علاوه بر اتخاذ مواضع تند و شدید اللحن علیه جمهوری اسلامی ایران و انصارالله، سخنانی هر چند تکراری اما قابل توجه درباره راهبردهای مواجهه و مقابله با انصارالله و جلوگیری از گسترش نفوذ منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران به زبان رانده است. وی رویکرد بین المللی برای مقابله با انصارالله را ناقص و ناکافی دانسته و انصارالله را تهدیدی توصیف کرده است که ممکن است با هر چرخه جدید درگیری در منطقه تجدید قوا کند؛ رشاد العلیمی در این نشست هشدار داد که ایران، پس از کاهش نفوذش در سوریه و لبنان، برای تقویت کنترل خود بر خطوط دریایی استراتژیک، به ویژه در باب المندب و کانال سوئز، بیش از پیش روی انصارالله سرمایه گذاری می‌کند.
العلیمی انصارالله را به همکاری با جنبش الشباب سومالی و همچنین قاچاق انسان از خلیج فارس تا شاخ آفریقا متهم کرد و گفته است که انصارالله به کانال اصلی تأمین سلاح برای گروه‌های تروریستی چه از طریق ساخت محلی با حمایت ایران و چه از طریق قاچاق آنها به شرق آفریقا تبدیل شده است.
یکی دیگر از اظهارات العلیمی در هفته گذشته در جریان حضور وی در نشست گفتگو محور دیگری که در مورد امنیت دریای سرخ در حاشیه کنفرانس بین المللی امنیت مونیخ برگزار شد، این بود که رشاد العلیمی مدعی شده است که در سال‌های 2003 و 2004، زمانی که انصارالله در زمان رژیم علی عبدالله صالح، با دولت صنعاء در صعده در حال جنگ بود، به مقامات آمریکایی در مورد حمایت تهران از انصارالله اطلاع داده است. وی گفت: ما بارها و کلمه به کلمه به آمریکایی‌ها گفتیم: این گروه مورد حمایت تهران هستند اما همیشه پاسخ آنها این بود که هیچ مدرکی دال بر این رابطه ندارند.
وی افزود: دولت یمن به ارائه پرونده‌هایی مبنی بر دخالت ایران ادامه داد تا اینکه در سال‌های 2009 و 2010 زمانی که وی وزیر کشور بود، پرونده جدیدی را به یک مقام ارشد آمریکایی (که نامی از او ذکر نکرد) تحویل داد که شواهد حمایت ایران از انصارالله را تقویت می‌کرد.
رویکرد آمریکا در قبال حمایت ایران از انصارالله
اما به گفته رشاد العلیمی پاسخ آمریکا، همیشه این بود که مدارک ناکافی است؛ العلیمی در ادامه افزود: مقام آمریکایی که من با او صحبت کردم شجاع بود و به صراحت به من گفت: خودت را اذیت نکن، ما در پنتاگون و سیا متقاعد شده‌ایم که ایران این گروه را بنا نهاده است، اما مشکل در کاخ سفید است. گویا العلیمی با نقل این خاطره سعی در ایجاد تراکم فشارهای بین المللی علیه انصارالله و جمهوری اسلامی ایران داشته است اما ظاهراً بیش از حد در نقش خود فرورفته و عملاً با ایجاد ابهام درباره رویکرد گذشته آمریکا در قبال یمن و احتمال همکاری آمریکا و ایران، این فرضیه نادرست و غلط را در اذهان عمومی و رسانه‌های یمنی تقویت کرده است.
مجمع بین‌المللی یمن 2025 در اردن
شایع الزندانی وزیر امور خارجه دولت عدن نیز در افتتاحیه سومین دوره مجمع بین المللی یمن 2025 مشابه مواضع تند رشاد العلیمی را علیه جمهوری اسلامی ایران و انصارالله بیان کرده و از احتمال بازگشت به گزینه نظامی برای پایان دادن به «انصارالله» سخن رانده است.
شایان ذکر است سومین دوره مجمع بین المللی یمن با عنوان (گفتگو برای یمن باثبات و منطقه امن) در امان پایتخت اردن در تاریخ 28 بهمن 1403 و به مدت سه روز، افتتاح شد؛ این مجمع به عنوان بزرگترین گردهمایی یمنی‌ها از سوی سازمان ملل در نظر گرفته می‌شود که به طور دوره‌ای برای بحث در مورد بحران یمن و کمک به گفتگوهای انتقادی در مورد ثبات یمن و امنیت منطقه برگزار می‌شود.
این نشست از 16 تا 18 فوریه برگزار شده و ادعا شده است که حدود 250 شخصیت از جمله رهبران سیاسی یمن، رهبران قبایل، زنان، اقلیت‌ها، جوانان و نمایندگان جامعه مدنی، علاوه بر سیاست‌گذاران منطقه‌ای و بین‌المللی، نمایندگان سازمان ملل و کارشناسان امور یمن و منطقه در آن حضور داشتند.
دستور کار این مجمع که جلسات آن با همکاری شرکای بین المللی در مورد پرونده یمن طراحی شده است، شامل روند صلح به رهبری سازمان ملل در یمن، امنیت منطقه‌ای، اقتصاد، وضعیت بشردوستانه، عدالت، بحران آب و… می‌باشد؛ گویا در این مجمع درباره انرژی‌های تجدید پذیر در یمن نیز بحث و بررسی شده است.
لازم به ذکر است که این مجمع دو دوره قبلی خود را در سال 2022 استکهلم و لاهه 2023 برگزار کرد و در سومین دوره خود در سال 2025 در اردن برگزار شد.
دیگر تحولات سیاسی و اقتصادی در جنوب یمن
نکته دیگری که در زمینه سیاستمداران جنوب باقی می‌ماند این است که مجازات و تنبیهات سعودی در قبال مزدوران جنوب، به شکل مؤثری جواب داده است؛ عمرو بن حبریش نیز با چراغ سبز عربستان سعودی، در بیانیه‌ای رسمی از لغو ممنوعیت ارسال نفت خام حضرموت به عدن از22 فوریه 2025 مصادف با 4 اسفند 1403، به مناسبت حلول ماه رمضان و حمایت از مردم رنج دیده عدن خبر داد.
پس از کم فروغ شدن اعتراضات در مناطق جنوبی یمن «هرچند که بحران‌های معیشتی و اقتصادی باقی و اعتراضات پراکنده مردمی در مناطق مختلف خصوصاً در تعز و ضالع کماکان ادامه دار است» سمت و سوی اعتراضات سازمان یافته به سمت فشار حداکثری بر روی نیروهای شورای انتقالی و با هدف بازپس گیری استانداری واداره امور عدن از شورای انتقالی در هفته پیش شدت یافته است.
از سوی دیگری در مبارزات نفس گیر رشاد العلیمی و احمد بن مبارک، رسانه‌های وابسته به رشاد العلیمی خط خبری خود مبنی بر گمانه‌زنی برای جانشینی احمد بن مبارک را که از دو هفته پیش آغاز کرده بودند، رها نکرده و نامزدهای سمت نخست وزیری را به پنج نفر رسانده‌اند؛ در این رسانه‌ها تا دو هفته پیش تنها سالم بن بریک وزیر اقتصاد و شایع الزندانی وزیر خارجه بر سر نخست وزیری رقابت داشتند اما هم اکنون عبدالله العلیمی از اعضای شورای ریاستی، واعد باذیب وزیر برنامه ریزی و همکاری‌های بین المللی و عبدالعزیز المفلحی مشاور رشاد العلیمی نیز به این جمع اضافه شده‌اند.
این در حالی است که گزارشات، خبر از حصول توافق بر تغییر وزرای دولت احمد بن مبارک، از جمله وزارتخانه‌های جوانان و ورزش، امور اجتماعی و کار، بهداشت عمومی و جمعیت، برق و انرژی، آموزش و پرورش منتشر شده است. به نظر می‌رسد رشاد العلیمی پس ازگذران دروان مجازات خود، به تمام خواسته‌های سعودی غیر از ادامه نخست وزیری بن مبارک، پاسخ مثبت داده است؛ سعودی نیز با توجه به شرایط موجود و اعتراضات گسترده جنوب یمن اصراری بر ماندن بن مبارک ندارد؛ احمد بن مبارک نیز با اقدامات و فعالیت‌های پراکنده خود سعی بر قدرت نمایی از راه دور می‌کند اما با توجه به آن که غالبِ توان بن مبارک به اتکای حمایت‌های خارجی خود، خصوصاً آمریکا می‌باشد، بسیار بعید به نظر می‌رسد که آمریکا با برکناری بن مبارک موافقت نماید.
همچنین منابع رسانه‌ای در هفته پیش گزارش دادند که سفیر آمریکا در دیدار هفته گذشته خود با المحرمی از اقدام احتمالی آمریکا مبنی طبقه بندی نیروهای العمالقه به عنوان تروریست اطلاع داده است.
مشخص نیست که هدف قرار دادن العمالقه توسط آمریکا بخشی از تلاش‌ها برای فشار حداکثری به جهت تشدید تنش در شمال است یا برای جلوگیری از نفوذ سازمان‌های تروریستی از جمله القاعده و همکاری آنان با العمالقه است؛ اما به نظر می‌رسد که زمان نشر خبر، نشان دهنده تلاش آمریکا برای تضعیف نیروهای شورای انتقالی هم‌زمان با شکست روند ادغام آنها در وزرات دفاع عدن است؛ چه اینکه یکی از اساسی ترین اختلافات شورای انتقالی و شورای ریاستی ادغام و اندماج نیرهای نظامی جنوب بوده است و حکومت عدن بارها به بهانه‌های مختلف از جمله یکسان سازی پرداخت‌ها و خدمات بیشتر به نیروهای نظامی سعی بر تلفیق نیروهای مزدوران جنوب داشته است؛ امری که شورای انتقالی به هیچ عنوان تن به آن نمی‌دهد.
در این میانه امارات فعالیت‌های اقتصادی خود را در بی حاشیه ترین حالت ممکن و به طور چراغ خاموش دنبال می‌کند و کماکان سعی بر تسلط کامل بر مخابرات و اتصالات یمن به اشکال و انحاء مختلف دارد.
معمر الإریانی وزیر رسانه،گردشگری و فرهنگ دولت عدن نیز در هفته پیش با مواضع تند و سخیف خود علیه جمهوری اسلامی ایران و جبهه مقاومت در رسانه‌های یمنی، پربازدید شد و واکنش های مختلفی را از سوی فعالان رسانه‌ای در پی داشت؛ وی در یکی از اظهارات خود از دولت لبنان خواست تعدادی از رهبران انصارالله را که ممکن است در مراسم تشییع جنازه شهید سید حسن نصرالله «رضوان الله تعالی علیه» در بیروت شرکت کنند، دستگیر کند.
اتهامات مربوط به ارسال سلاح از ایران به یمن
یکی دیگر از موضوعاتی که در هفته گذشته به صورت گسترده در رسانه‌های یمنی و جهانی بازتاب داشت، موضوع ادعایی توقیف محموله تسلیحات منتسب به جمهوری اسلامی ایران در ساحل غربی یمن توسط نیروهای مقاومت ملی وابسته به طارق صالح بوده است؛ هفته گذشته نیروهای گارد ساحلی دولت عدن در بخش دریای سرخ جزئیاتی از عملیات انجام شده توسط نیروهای مقاومت ملی را اعلام کردند که در آن محموله‌ای از سلاح‌های ویژه در یک لنج هنگام تلاش برای انتقال آن به الحدیده کشف و ضبط شد.
گزارشات نیروهای گارد ساحلی دولت عدن مبنی بر آن بودکه لنجی با نام «الزهرا» با حمل مواد مشکوک از بندر جیبوتی در مسیر بندر الصلیف در ساحل غربی حرکت می‌کرده است. در همین راستا رسانه نظامی وابسته به مقاومت ملی ویدئویی حاوی اعترافاتی را از 5 ملوان منتشر کرد که همگی با حسن العطاس یکی از فرماندهان انصارالله مرتبط بودند که پیش از این از سوی انصارالله به عنوان مدیر شیلات در استان حدیده منصوب شده بود.
اهمیت و شیوع ماجرا به حدی بود که فرماندهی مرکزی ایالات متحده «سنتکام» در تاریخ 29 بهمن 1403 از گارد ساحلی جنوب یمن درباره رهگیری و توقیف یک محموله تسلیحاتی ایرانی به مقصد انصارالله تمجید کرد؛ این فرماندهی از طریق حساب کاربری خود در سکوی «ایکس» اعلام کرد: به گارد ساحلی دولت قانونی یمن به دلیل رهگیری و توقیف قطعات تسلیحات پیشرفته ایرانی، پهپادها و تجهیزات ارتباطی که به سمت تروریست‌های حوثی مورد حمایت ایران هدایت شدند، تبریک می‌گوییم.
گارد ساحلی یمن دربیانیه خود افزوده بود: 12 فوریه یک لنجی را در جنوب دریای سرخ که عازم بندر حدیده بود و مبدأ آن ایران بود، رهگیری کرده است؛ این لنج حاوی یک کانتینر 40 فوتی حاوی تجهیزات نظامی کِیفی از جمله بدنه موشک‌های کروز، موتورهای جت مورد استفاده در موشک‌های کروز و پهپادهای انتحاری، پهپادهای شناسایی، رادارهای دریایی، یک سیستم پارازیت مدرن و یک سیستم ارتباطی پیشرفته بی سیم بود.
این موضوع واکنش‌های مختلف و بسیاری را از سوی افراد، رسانه‌ها و نهادهای مختلف یمنی و جهانی در پی داشت؛ در همین راستا اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، در تاریخ 30 بهمن 1403 ارسال محموله نظامی ایران به یمن را «ادعای رسانه‌ای» توصیف کرده و این موضوع را تکذیب نمود.
بقایی اخبار رسانه‌ها مبنی بر توقیف محموله نظامی ساخت ایران به مقصد یمن را تکذیب کرد و آن را بی‌اساس خواند و آن را با هدف ایجاد فضای منفی و فتنه‌انگیزی علیه ایران در زمانی که مقامات آمریکایی در حال سفر به منطقه هستند، دانست؛ سخنگوی وزارت امور خارجه ایران گفت: ایران در یمن حضور نظامی ندارد و تسلیحات موجود در یمن هیچ ارتباطی با جمهوری اسلامی ندارد.
مخالفت‌ها با حضور عربستان سعودی در استان المهره
شیخ علی الحریزی در هفته گذشته در بیانیه‌ای که شبکه المهریه آن را پخش نمود، مواضع تندی علیه عربستان سعودی و نیرهای وابسته به آن موسوم به «قوات الدرع الوطن» گرفت؛ شیخ علی الحریزی در بیانیه خود تأکید کرد که ریاض با حمایت از شبه‌نظامیان وفادار به خود، با هدف غارت ثروت استان و تحمیل واقعیتی جدید، به اجرای برنامه استعماری خود ادامه می‌دهد، اما مردم المهره با تمام ابزارهای مسالمت آمیز با این طرح‌ها مقابله خواهند کرد.
الحریزی خاطرنشان کرد که عربستان سعودی سعی دارد از ابزارهای مذهبی و فرقه‌ای برای پیشبرد برنامه‌های خود استفاده کند و از شبه نظامیان با گرایش‌های افراطی که با هویت مذهبی معتدل مردم مهره در تضاد است، بهره برداری می‌کند.
الحریزی در پایان تأکید کرد که کمیته تحصن مسالمت آمیز به مبارزه خود با حضور سعودی ادامه می‌دهد و تمامی تلاش‌ها برای تحمیل هژمونی سعودی در برابر اراده مردم مهره که حاضر به تبدیل استان خود به مستعمره سعودی نیستند، شکسته خواهد شد.
منبع: تیم تحریریه یمن‌الاسلام