حملات نیروهای یمنی به کشتیهای اسرائیلی و همکاران تلآویو در دریای سرخ، تحول مهمی در بحران یمن و خاورمیانه ایجاد کرده و پیامدهای گستردهای برای تجارت دریایی و امنیت منطقه [گزارش کامل ۲۶ سپتامبر] به همراه داشته است. این رویدادها نشاندهنده پیچیدگی و گستردگی تأثیر جنگهای منطقهای در سطح جهانی است.
زمینه حملات صنعا به کشتیهای اسرائیلی
پس از آغاز جنگ میان جنبش مقاومت اسلامی حماس و رژیم صهیونیستی در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، منطقه خاورمیانه با افزایش تنشها و درگیریهای نظامی روبرو شد. در این میان، نیروهای یمنی که خود درگیر جنگ داخلی هستند، برای حمایت از مقاومت فلسطین و مقابله با حملات رژیم صهیونیستی به غزه، عملیات نظامی خود را به سطح دریای سرخ گسترش دادند. صنعا، پایتخت یمن، به مرکز برنامهریزی و اجرای حملات موشکی و پهپادی علیه کشتیهای عبوری از دریای سرخ تبدیل شد.
این حملات به طور مشخص کشتیهایی را هدف گرفت که حامل کالاهای اسرائیلی یا با تلآویو همکاری میکردند. هدف اصلی، ایجاد اختلال در تجارت دریایی مرتبط با اسرائیل بود تا از این طریق فشار سیاسی و اقتصادی بر تلآویو افزایش یافته و روند حملات به غزه متوقف شود. همچنین، نیروهای یمنی با این اقدام تلاش کردند تا مسیر ورود کمکهای انسانی به غزه را تسهیل کنند و اجازه دهند کمکهای ضروری به مردم محاصره شده برسد.
تأثیرات حملات صنعا بر بحران دریای سرخ و تجارت جهانی
بحران دریای سرخ به دلیل حملات صنعا دچار اختلالات شدیدی در جریان تجارت دریایی شده است. این منطقه که یکی از مهمترین مسیرهای حمل و نقل دریایی جهان به شمار میرود، نقشی کلیدی در تأمین کالاهای تجاری و انرژی برای کشورهای اروپایی، آسیایی و آفریقایی دارد.
سازمان بلژیکی «کریس گروپ» در گزارشی اعلام کرد که بسیاری از کشتیهای هدف قرار گرفته متعلق به کشورهای عضو اتحادیه اروپا بودهاند. یونان، به عنوان یکی از کشورهای بزرگ دریانوردی اروپا، بیشترین خسارت را در دو سال اخیر متحمل شده است. این حملات باعث شدهاند تا هزینههای بیمه، امنیت و مسیرهای حمل و نقل افزایش چشمگیری پیدا کند و تجارت دریایی منطقهای و جهانی را تحت تأثیر قرار دهد.
علاوه بر تأثیر اقتصادی، وضعیت امنیتی دریای سرخ نیز به شدت تحت تأثیر قرار گرفته است. افزایش ناامنیها و حملات به کشتیها، خطرات متعددی را برای ناوبری آزاد، امنیت تجارت و ثبات سیاسی کشورهای ساحلی به وجود آورده است.
واکنش ایالات متحده به بحران یمن و دریای سرخ
با تشدید حملات یمنیها و پیچیدهتر شدن بحران دریای سرخ، ایالات متحده آمریکا نیز وارد صحنه شد. واشنگتن که متحد اصلی اسرائیل به شمار میرود، از آوریل تا مه ۲۰۲۴ اقدام به حملاتی نظامی علیه نیروهای یمنی نمود تا توان نظامی آنها را کاهش دهد و از گسترش درگیریها جلوگیری کند.
این مداخلات نظامی، هرچند با هدف کاهش تنشها انجام شد، اما خود موجب افزایش پیچیدگیهای بحران یمن و درگیریهای منطقهای گردید. آمریکا در تلاش است با حفظ امنیت خطوط کشتیرانی و حمایت از متحدانش، مانع از گسترش این بحران به مناطق دیگر شود.
فرصت آتشبس غزه و ضرورت دیپلماسی فعال
در حالی که جنگ یمن همچنان ادامه دارد، سازمان «کریس گروپ» تأکید میکند که آتشبس اخیر در غزه میتواند فرصتی طلایی برای کاهش تنشها و حل بحران دریای سرخ باشد. حفظ و تداوم این آتشبس نیازمند تلاشهای دیپلماتیک گسترده، گفتوگوهای سیاسی و یافتن راهحلهای پایدار برای پایان جنگ یمن است.
دیپلماسی فعال و همکاری بینالمللی میتواند به تثبیت وضعیت منطقه کمک کرده و مانع از گسترش بیشتر ناامنیها و بحرانها شود. در غیر این صورت، بحران دریای سرخ ممکن است به یکی از نقاط بحرانزای بزرگ جهانی تبدیل شود که پیامدهای آن به مراتب فراتر از منطقه خاورمیانه خواهد بود.
نتیجهگیری: اهمیت ثبات در دریای سرخ برای امنیت جهانی
حملات صنعا به کشتیهای اسرائیلی در دریای سرخ، نمونهای بارز از چگونگی تأثیر جنگهای منطقهای بر امنیت و تجارت جهانی است. این بحران نه تنها اقتصاد کشورهای ساحلی و منطقه را تحت تأثیر قرار داده، بلکه پیامدهای ژئوپلیتیکی گستردهای دارد که نیازمند پاسخهای استراتژیک و دیپلماتیک است.
ثبات و امنیت دریای سرخ برای حفظ جریان آزاد تجارت بینالمللی و جلوگیری از گسترش بیثباتی در منطقه حیاتی است. حفظ آتشبسها، دیپلماسی سازنده و راهحلهای پایدار برای جنگ یمن از جمله ضرورتهای مهم در مسیر بازگرداندن آرامش به این منطقه حیاتی به شمار میروند.