گزارش بیبیسی عربی از فعالیتهای سایبری امارات در آفریقا، از پروژهای پرده برداشته که با بهرهگیری از تصاویر جعلی و حسابهای ساختگی، تلاش دارد چهرهای مثبت از حضور نظامی این کشور در سومالی [گزارش کامل بی بی سی عربی] ارائه دهد. این عملیات، نمونهای از روایتسازی دیجیتال برای نفوذ منطقهای است.
عملیات سایبری امارات؛ بیش از ۲۱۵ میلیون مخاطب هدف
تحلیل دادههای بیبیسی نشان میدهد که شبکهای متشکل از بیش از ۱۰۰ حساب جعلی در پلتفرمهای X، فیسبوک و تیکتاک، از ژانویه ۲۰۲۳ تا سپتامبر ۲۰۲۵ بیش از ۴۷۰۰۰ پست منتشر کردهاند. این محتواها به بیش از ۲۱۵ میلیون کاربر در سراسر آفریقا دسترسی یافتهاند.
روایتسازی با چهرههای جعلی و هوش مصنوعی
استفاده از تصاویر زنان سومالیایی
بسیاری از این حسابها خود را بهعنوان زنان مسلمان سومالیایی یا اینفلوئنسرهای سبک زندگی معرفی کردهاند. تصاویر استفادهشده، ترکیبی از عکسهای واقعی دزدیدهشده و چهرههای تولیدشده با هوش مصنوعی بودهاند.
هدفگذاری روانی و فرهنگی
این روایتها بهصورت چندزبانه و هماهنگشده، تصویری مثبت از امارات در سومالی ارائه میدهند. استفاده از چهرههای زنانه مسلمان، ابزاری برای جلب اعتماد مخاطبان و تأثیرگذاری روانی بر افکار عمومی بوده است.
امارات و نفوذ ژئوپلیتیکی در آفریقا
حضور نظامی و رسانهای
امارات در سالهای اخیر با حضور نظامی در یمن، سودان و سومالی، تلاش کرده جایگاه خود را در معادلات منطقهای تثبیت کند. عملیات سایبری اخیر نیز بخشی از همین راهبرد است.
روایتسازی برای مشروعسازی
این پروژه، تلاشی برای تغییر افکار عمومی، مشروعسازی حضور نظامی، و ایجاد تصویر مثبت از نیروهای اماراتی در ذهن مخاطبان محلی است.
تهدید امنیت سایبری و استقلال فرهنگی
تحریف واقعیت و تضعیف اعتماد عمومی
استفاده از حسابهای جعلی و محتوای ساختگی، تهدیدی جدی برای امنیت سایبری کشورهای آفریقایی محسوب میشود و میتواند منجر به تحریف واقعیت و کاهش اعتماد عمومی شود.
سوءاستفاده از نمادهای فرهنگی
بهرهبرداری از نمادهای مذهبی و فرهنگی برای تبلیغ حضور نظامی، نوعی سوءاستفاده از هویت جمعی ملتهاست که استقلال فرهنگی را تهدید میکند.
واکنش رسانهها و نهادهای بینالمللی
افشای این پروژه توسط بیبیسی گامی مهم در جهت شفافسازی است، اما کافی نیست. رسانههای مستقل و نهادهای حقوق بشری باید نسبت به چنین عملیاتهایی واکنش جدی نشان دهند و چارچوبهای قانونی برای مقابله با روایتسازی جعلی تدوین کنند.
راهکارهای مقابله با نفوذ رسانهای
تقویت سواد رسانهای
آموزش تشخیص روایتهای جعلی، تولید محتوای بومی و ایجاد شبکههای اجتماعی مستقل، از راهکارهای مؤثر برای مقابله با نفوذ رسانهای هستند.
حمایت از رسانههای مستقل
افشای پروژههای سایبری و حمایت از رسانههای مستقل، میتواند گامی مؤثر در جهت حفظ استقلال رسانهای و فرهنگی کشورها باشد.