در پی سفر استیو ویتکوف و جرد کوشنر به خاورمیانه، منابع عبری گزارش دادند که عربستان و امارات با شروطی سختگیرانه برای مشارکت در بازسازی غزه، مأموریت دیپلماتیک آمریکا را با شکست مواجه کردند. این شروط شامل حذف کامل حماس و واگذاری اداره غزه به تشکیلات خودگردان فلسطین است. [گزارش کامل المساء]
مخالفت عربستان با نقش رهبری در بازسازی غزه
منابع دیپلماتیک سعودی اعلام کردهاند که ریاض درخواست ایالات متحده برای ایفای نقش رهبری در بازسازی نوار غزه را رد کرده است. این نقش شامل نظارت امنیتی، مدیریت مدنی و تأمین مالی پروژهها بود. عربستان تأکید کرده که مشارکتش تنها در صورت تحقق دو شرط ممکن است:
شروط عربستان برای مشارکت در بازسازی
– خلع سلاح کامل جنبش حماس و واگذاری اداره غزه به تشکیلات خودگردان فلسطین
– مشارکت زودهنگام تشکیلات خودگردان در فرآیند بازسازی و مدیریت مناطق غزه
این شروط نشاندهنده تلاش عربستان برای حذف حماس از ساختار سیاسی و امنیتی غزه و تقویت جایگاه تشکیلات خودگردان بهعنوان مرجع مشروع فلسطینی است.
نگرانی کشورهای عربی از توافق امنیتی واشنگتن و قطر
منابع آگاه به روزنامه «یسرائیل هیوم» گفتهاند که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، بهویژه عربستان و امارات، از توافق امنیتی اخیر میان آمریکا و قطر ابراز نگرانی کردهاند. این توافق از نگاه ریاض و ابوظبی، اقدامی در راستای افزایش نفوذ منطقهای قطر و تثبیت جایگاه حماس در غزه تلقی میشود.
رقابت قطر و عربستان بر سر نفوذ در فلسطین
به باور این کشورها، هرگونه بازسازی بدون حذف حماس، به معنای مشروعیتبخشی به این گروه و تقویت نقش قطر در معادلات فلسطینی خواهد بود؛ موضوعی که با منافع استراتژیک عربستان و امارات در تضاد است.
استقبال اسرائیل از موضع عربستان
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی، از شروط عربستان برای مشارکت در بازسازی غزه استقبال کرده و آن را همراستا با اهداف تلآویو در تضعیف حماس دانسته است. این موضعگیری نشاندهنده همگرایی منافع برخی کشورهای عربی با اسرائیل در زمینه مهار گروههای مقاومت فلسطینی است.
پیامدهای ژئوپلیتیکی و دیپلماتیک
موضعگیری قاطع عربستان و امارات در برابر ایالات متحده، نشانهای از تحول در مناسبات دیپلماتیک منطقهای است. این کشورها که پیشتر در بسیاری از پروندههای منطقهای با واشنگتن هماهنگ بودند، اکنون با صراحت شروطی را مطرح میکنند که با سیاستهای سنتی آمریکا در تضاد است.
آینده بازسازی غزه در گرو تحولات سیاسی
این تحولات نشاندهنده رقابت فزاینده میان کشورهای عربی برای نفوذ در فلسطین پس از جنگ غزه است. قطر با حمایت از حماس و ایفای نقش میانجی، در پی تثبیت جایگاه خود در معادلات فلسطینی است؛ در حالی که عربستان و امارات با تأکید بر حذف حماس، به دنبال بازتعریف ساختار قدرت در غزه هستند.