بازگشت ناگهانی سلطان العراده، فرماندار مارب و عضو شورای ریاستی، پس از یک سال اقامت در ریاض، بیش از آنکه یک اقدام سیاسی عادی باشد، نشانهای آشکار از بحران عمیق در جبهه وابسته به عربستان سعودی است. این بازگشت همزمان با سقوط سریع حضرموت و المهره به دست نیروهای شورای انتقالی [گزارش کامل یمن نیوز]، تصویر روشنی از فروپاشی نفوذ حزب اصلاح در شرق یمن ارائه میدهد؛ جریانی که سالها با حمایت ریاض خود را ستون فقرات ائتلاف معرفی میکرد، اما اکنون در آستانه حذف کامل از معادلات سیاسی و نظامی قرار گرفته است.
حضرموت؛ نقطه عطف شکست حزب اصلاح
حضرموت سالها بهعنوان «عمق استراتژیک حزب اصلاح» شناخته میشد. این استان با موقعیت جغرافیایی ویژه و منابع اقتصادی، برای اصلاح و عربستان اهمیت حیاتی داشت. اما فروپاشی برقآسا نشان داد این عمق چیزی جز وابستگی شکننده به ریاض نبوده است. نیروهای شورای انتقالی توانستند در مدت کوتاهی کنترل مناطق کلیدی حضرموت را در دست بگیرند و اصلاح را از صحنه حذف کنند.
این تحول، پیام مستقیمی به مارب داشت: اگر حضرموت با آن حجم نفوذ اصلاح تاب نیاورد، مارب با بحرانهای داخلی، فرسایش نظامی و شکافهای اجتماعی، در معرض سقوطی جدیتر قرار دارد.
بازگشت العراده؛ واکنش اضطراری به فروپاشی
بازگشت سلطان العراده به مارب، بیش از آنکه نشانی از اعتماد به نفس باشد، یک حرکت اضطراری و واکنشی است. او پس از ماهها دوری از استان و بیتوجهی به بحرانهای اقتصادی و اجتماعی، اکنون ناچار شده برای جلوگیری از فروپاشی کامل جبهۀ اصلاح، حضور فیزیکی خود را به رخ بکشد.
این بازگشت، نه بخشی از یک طرح راهبردی، بلکه اقدامی شتابزده برای ترمیم جبههای است که عملاً از هم گسسته است.
مارب؛ میدان رقابت سعودی–امارات
تحولات شرق یمن بار دیگر نشان داد که ائتلاف سعودی–اماراتی گرفتار دوپارگی عمیق است. امارات با حمایت از شورای انتقالی حضرموت و المهره را به سرعت به زیر نفوذ خود برد، در حالی که عربستان همچنان بر وابستگی به اصلاح پافشاری میکرد. نتیجه این تقابل، حذف اصلاح از معادلات جنوب و شرق و تضعیف شدید موقعیت ریاض بود.
مارب آخرین سنگر باقیمانده برای عربستان است، اما اختلافات داخلی اصلاح، نارضایتی قبایل و فشارهای ائتلاف برای تغییر فرماندهان، این سنگر را نیز در آستانه فروپاشی قرار داده است.
هراس حزب اصلاح از تکرار سناریوی حضرموت در مارب
بازگشت بحث انتقال مدیریت مارب به نیروهای وابسته به طارق صالح، زنگ خطری جدی برای حزب اصلاح است و مطرح شدن نامهایی مانند دیاب بن معیلی نشان میدهد که ریاض و ابوظبی به دنبال جایگزینی فرماندهان هستند و حزب اصلاح را مسئول شکستهای چندساله جنگ میدانند.
همچنین این روند آشکارا بیانگر بیاعتمادی ائتلاف به حزب اصلاح و تلاش برای حذف کامل این جریان از معادلات آینده یمن است.
پایان نقش حزب اصلاح در شرق یمن
بازگشت شتابزده سلطان العراده، نشانهای از فروپاشی ساختار نفوذ سعودی–حزب اصلاح در شرق یمن است وبا سقوط حضرموت و المهره، مارب بهتنهایی نمیتواند بار این فروپاشی را تحمل کند، همچنین شرایط داخلی استان، فرسایش شدید منابع، اختلافات قبایلی و ناکارآمدی مدیریت، همگی نشان میدهند که مارب نیز دیر یا زود به سمت تغییرات بنیادی خواهد رفت وتحولات اخیر بیانگر نزدیک بودن پایان نقش حزب اصلاح در شرق یمن است.
بازگشت شتابزده العراده نیز بهجای اینکه اقتدار را نشان دهد، نشانهای است از اینکه این جریان سیاسی روزهای سختی را پیش رو دارد و احتمال تکرار سناریوی حضرموت در مارب، بیش از هر زمان دیگری جدی شده است.