مقدمه
در این مقاله، به بررسی مفهوم “نواصب” از دیدگاه اهل سنت و جایگاه این اصطلاح در بین مذاهب مختلف اسلامی پرداخته میشود. نواصب به کسانی اطلاق میگردد که با خاندان پیامبر اسلام (ص)، آل بیت، دشمنی و کینه ورزی دارند. این دشمنی میتواند به صورت گفتاری یا عملی بروز کند و از نظر بسیاری از علمای اهل سنت، خروج از مسیر صحیح اسلام تلقی میشود. این تحقیق توسط عبدالسلام جحاف، عضو مجلس مشورتی یمن، صورت گرفته است.
تعریف نواصب
اصطلاح “نواصب” به گروهی از مسلمانان اطلاق میشود که به دلیل دشمنی و کینه ورزی نسبت به اهل بیت پیامبر (ص) شناخته میشوند. این دشمنی به ویژه در قالب تحقیر مقام اهل بیت، چه به صورت گفتاری و چه رفتاری، نمایان میگردد. علمای اهل سنت بر این باورند که محبت و احترام به اهل بیت، از واجبات اعتقادی و اخلاقی است که پیامبر (ص) به آن امر فرمودهاند و هرگونه تحقیر شأن ایشان، خروج از سنت محسوب میشود.
دیدگاه ائمه اهل تسنن درباره نواصب
• ابن تیمیه: وی در کتاب “مجموع الفتاوی” تأکید میکند که هر کس دشمنی نشان دهد یا شأن اهل بیت را تحقیر کند، مخالف شریعت است و مستحق عذاب خواهد بود.
• مذهب شافعی: امام شافعی معتقد است رد محبت اهل بیت یا کم ارزش شمردن آنها، خروج از اسلام است. به او نسبت داده شده است که هر کس محبت آل محمد (ص) را رد کند و آنها را کم ارزش شمارد، از نواصب است.
• مذهب مالکی: مالکیها بر این باورند که هرگونه اظهار یا عملی که شأن اهل بیت را کم ارزش کند، از “نواصب” محسوب میشود و تجاوز به حدود شرعی و افتادن در بدعت عقیدتی است.
• مذهب حنفی: پیروان مذهب حنفی تأکید دارند که کم ارزش شمردن اهل بیت یا ابراز دشمنی نسبت به آنها، از نشانههای نفاق و گمراهی است و با فطرت اسلامی مغایرت دارد.
روایات نبوی درباره فضائل اهل بیت
مقاله به روایاتی از پیامبر اسلام (ص) اشاره میکند که در فضیلت اهل بیت وارد شدهاند. این روایات، مسلمانان را به محبت و احترام به اهل بیت ترغیب میکنند. برای نمونه، حدیث “أذكركم الله في أهل بيتي” نشان میدهد که پیامبر (ص) به طور خاص، امت خود را به رعایت حقوق اهل بیت سفارش کردهاند. همچنین، حدیث “لا يحبك إلا مؤمن، ولا يبغضك إلا منافق” بیانگر آن است که محبت به اهل بیت، نشانهای از ایمان و دشمنی با آنان، نشانهای از نفاق است.
نتیجهگیری
بر اساس این بررسی، مشخص میشود که مفهوم “نواصب” در بین اهل سنت به کسانی اطلاق میشود که دشمنی و کینه ورزی نسبت به خاندان پیامبر (ص) دارند و این امر، از نظر بسیاری از علمای اهل سنت، انحراف از مسیر صحیح اسلام محسوب میگردد. محبت و احترام به اهل بیت، نه تنها یک فضیلت اخلاقی، بلکه یک وظیفه دینی برای مسلمانان به شمار میرود.
تحقیق از عبدالسلام جحاف
ترجمه و بازنویسی: تیم تحریریه یمنالاسلام