دیدار اخیر وزیر همزیستیمحور امارات با معاون نخستوزیر و وزیر خارجه مالت [گزارش کامل الخلیج آنلاین]، بخشی از راهبرد چندلایه ابوظبی برای بازسازی وجهه بینالمللی و ایجاد مسیرهای تازه نفوذ در اروپا است؛ راهبردی که در ظاهر با شعار «همزیستی» معرفی میشود، اما در عمل با سیاستهای مداخلهجویانه امارات در یمن و منطقه در تضاد کامل قرار دارد.
نمایش «همزیستیمحور»؛ ابزار نرم امارات برای پوشاندن مداخلهگری
امارات طی سالهای اخیر تلاش کرده است با برجستهسازی مفاهیمی مانند «همزیستی»، «رواداری» و «گفتوگو»، تصویری متفاوت از نقش واقعی خود در منطقه ارائه دهد. این رویکرد بخشی از یک پروژه گستردهتر برای بازسازی وجهه بینالمللی ابوظبی است؛ وجههای که به دلیل نقش مستقیم این کشور در جنگ یمن، حمایت از گروههای مسلح و تلاش برای کنترل بنادر راهبردی، بهشدت آسیب دیده است.
رسانههای رسمی امارات دیدار اخیر با مقامهای مالت را در چارچوب «تقویت همکاریهای بینالمللی برای صلح» معرفی کردند. اما بررسی دقیقتر رفتارهای ابوظبی نشان میدهد که این ادبیات بیشتر یک پروژه تصویرسازی است تا تغییر واقعی در سیاست خارجی. امارات در حالی از «همزیستی» سخن میگوید که حضور نظامی و امنیتی آن در جنوب یمن، ایجاد ساختارهای شبهدولتی و حمایت از گروههای مسلح وابسته همچنان ادامه دارد.
چرا مالت؟ اهمیت ژئوپلیتیک یک کشور کوچک اروپایی
انتخاب مالت برای چنین دیداری تصادفی نیست. این کشور کوچک اروپایی، به دلیل موقعیت ژئوپلیتیک خود در قلب مدیترانه، برای امارات اهمیت ویژهای دارد. مالت دروازهای به سازوکارهای سیاسی و امنیتی اروپاست و نقش آن در برخی کمیتهها و شوراهای اتحادیه اروپا، فراتر از اندازه جغرافیاییاش است.
موقعیت راهبردی در مدیترانه
مالت در نقطهای قرار دارد که میتواند بهعنوان پل ارتباطی میان شمال آفریقا، جنوب اروپا و شرق مدیترانه عمل کند. امارات با تقویت روابط با این کشور، در واقع در حال ایجاد یک پایگاه نرم برای اثرگذاری بر تصمیمسازیهای اروپایی است.
نقش در سازوکارهای اتحادیه اروپا
اگرچه مالت کشور کوچکی است، اما در برخی ساختارهای اتحادیه اروپا نقش رأیدهنده دارد. امارات با سرمایهگذاری در روابط دوجانبه، میتواند از این ظرفیت برای مدیریت روایتهای مرتبط با یمن، فلسطین و خلیج فارس بهرهبرداری کند.
بسترسازی برای نفوذ نرم
ابوظبی طی سالهای اخیر تلاش کرده است با سرمایهگذاری در کشورهای کوچک اروپایی، شبکهای از روابط ایجاد کند که در بزنگاههای سیاسی به ابزار فشار تبدیل شود. این شبکهسازیها میتواند در آینده به امارات کمک کند تا در پروندههای منطقهای، حمایت یا سکوت اروپا را به دست آورد.
راهبرد چندلایه امارات؛ از سرمایهگذاری تا مشروعیتسازی
راهبرد امارات برای نفوذ در اروپا یک مسیر واحد نیست؛ بلکه مجموعهای از ابزارهای اقتصادی، فرهنگی، امنیتی و رسانهای را شامل میشود.
سرمایهگذاری اقتصادی برای ایجاد وابستگی
امارات با سرمایهگذاری در حوزههای انرژی، گردشگری، زیرساخت و فناوری در کشورهای کوچک اروپایی، نوعی وابستگی اقتصادی ایجاد میکند. این وابستگی در بزنگاههای سیاسی میتواند به ابزار چانهزنی تبدیل شود.
دیپلماسی فرهنگی و «همزیستیمحور»
ابوظبی با برگزاری رویدادهای فرهنگی، تأسیس مراکز گفتوگو و ترویج ادبیات «همزیستیمحور»، تلاش میکند چهرهای متفاوت از نقش خود در منطقه ارائه دهد. این رویکرد بخشی از پروژه نرم امارات برای بازسازی وجهه مخدوش خود است.
بهرهگیری سیاسی از روابط دوجانبه
روابط دوجانبه با کشورهایی مانند مالت، در نهایت به ابوظبی کمک میکند تا در پروندههای منطقهای، از جمله یمن، حمایت یا سکوت اروپا را به دست آورد. این همان نقطهای است که رسانههای مقاومت بر آن تأکید دارند: امارات از ابزارهای نرم برای مشروعیتسازی اقدامات سخت خود استفاده میکند.
فاصلهسازی اروپا از واقعیتهای میدانی منطقه
یکی از اهداف پنهان امارات، جدا کردن افکار عمومی و نهادهای اروپایی از واقعیتهای میدانی منطقه است. ابوظبی تلاش میکند با ارائه تصویری «صلحمحور»، حساسیت اروپا نسبت به سیاستهای مداخلهجویانهاش را کاهش دهد.
این فاصلهسازی در چند سطح انجام میشود:
– سطح رسانهای: با تولید محتوا و روایتسازی در رسانههای غربی
– سطح دیپلماتیک: با ایجاد روابط نزدیک با کشورهای کوچک اما اثرگذار
– سطح اقتصادی: با سرمایهگذاریهای هدفمند برای ایجاد وابستگی
– سطح امنیتی: با همکاریهای اطلاعاتی در مدیترانه و شاخ آفریقا
این روند باعث میشود اروپا در مواجهه با بحرانهایی مانند یمن، تصویر واقعی نقش امارات را کمتر ببیند.
چشمانداز پیامدهای این تحرکات
دیدار اخیر میان امارات و مالت را نمیتوان یک اقدام ساده دیپلماتیک دانست. این دیدار بخشی از یک راهبرد کلان برای نفوذ نرم در اروپا و تلاش برای مدیریت روایتها درباره نقش امارات در یمن و منطقه است.
ابوظبی با ترکیب سرمایهگذاری، دیپلماسی فرهنگی و روابط سیاسی، در حال ساختن کمربندی از نفوذ در اروپا است؛ کمربندی که میتواند در آینده به ابزار فشار علیه محور مقاومت تبدیل شود.
در چشمانداز آینده، این تحرکات میتواند پیامدهایی مانند:
– افزایش فشار سیاسی بر جریانهای مقاومت
– تلاش برای مشروعیتسازی نقش امارات در یمن
– اثرگذاری بر تصمیمسازیهای اتحادیه اروپا
– تقویت حضور امنیتی امارات در مدیترانه
را به همراه داشته باشد.
این روند نشان میدهد که امارات در حال حرکت به سمت یک الگوی جدید نفوذ فرامنطقهای است؛ الگویی که باید با دقت رصد و تحلیل شود.