تحولات اخیر در جنوب و شرق یمن، بهویژه تشدید اختلاف میان عربستان سعودی و شورای انتقالی جنوب مورد حمایت امارات، بار دیگر ماهیت واقعی اهداف ائتلاف متجاوز را آشکار کرده است. نشانههای سیاسی و میدانی حاکی از آن است که [گزارش کامل یمن نیوز] این تنشها ارتباطی با دفاع از وحدت یمن ندارد، بلکه بازتاب مستقیم رقابت بر سر نفوذ، جغرافیا و ثروتهای راهبردی استان حضرموت و مناطق شرقی کشور است.
تغییر موضع عربستان؛ دفاع از وحدت یا صیانت از منافع؟
عربستان سعودی که از آغاز تجاوز به یمن، شعار «بازگرداندن مشروعیت» و «حفظ تمامیت ارضی» را تکرار میکرد، اکنون در برابر شورای انتقالی جنوب موضعی متفاوت اتخاذ کرده است. این چرخش ظاهری، بیش از آنکه ناشی از نگرانی نسبت به تجزیه یمن باشد، حاصل برخورد منافع ریاض با پروژه توسعهطلبانه شورای انتقالی در شرق کشور است.
ریاض تا زمانی با تحرکات این شورا کنار آمد که نفوذ آن محدود به عدن و برخی مناطق جنوبی بود؛ اما با گسترش ادعاها درباره حضرموت، این جریان به تهدیدی مستقیم برای برنامههای راهبردی عربستان تبدیل شد.
حضرموت؛ محور اصلی نزاع در شرق یمن
حضرموت بهعنوان بزرگترین استان یمن، جایگاه ویژهای در معادلات منطقهای دارد. موقعیت ژئوپلیتیکی ممتاز، دسترسی به دریای عرب و برخورداری از منابع عظیم نفت و گاز، این استان را به هدفی جذاب برای بازیگران خارجی تبدیل کرده است.
چرا حضرموت برای عربستان حیاتی است؟
عربستان حضرموت را عمق استراتژیک خود در شرق یمن میداند و تلاش کرده با حضور نظامی و نفوذ سیاسی، کنترل این منطقه را در دست بگیرد. هرگونه تغییر در موازنه قدرت حضرموت، بهمعنای تهدید مستقیم منافع بلندمدت ریاض تلقی میشود.
امارات و شورای انتقالی؛ پروژه تجزیه با ابزار محلی
امارات متحده عربی از ابتدای تجاوز، استراتژی مشخصی را دنبال کرده است: تضعیف دولت مرکزی یمن و پیشبرد پروژه تجزیه از طریق نیروهای نیابتی. شورای انتقالی جنوب، اصلیترین ابزار ابوظبی در این مسیر است.
تضاد منافع ریاض و ابوظبی
اگرچه عربستان و امارات در آغاز تجاوز همپیمان بودند، اما در موضوع تقسیم نفوذ، بهویژه در حضرموت و المهره، اختلافات آنها آشکار شده است. امارات بهدنبال تثبیت نفوذ شورای انتقالی در شرق یمن است؛ موضوعی که با اهداف عربستان در تضاد مستقیم قرار دارد.
مناطق اشغالی؛ واقعیت میدانی فراتر از روایت اختلاف داخلی
آنچه امروز در جنوب و شرق یمن جریان دارد، یک نزاع داخلی نیست، بلکه نتیجه مستقیم اشغال و مداخله خارجی است. مناطق اشغالی به صحنه رقابت میان پروژههای خارجی تبدیل شدهاند؛ پروژههایی که با تکیه بر نیروهای محلی، کشور را به میدان تقسیم منافع بدل کردهاند.
پیامد این وضعیت، تشدید ناامنی، فروپاشی خدمات، غارت منابع و افزایش رنج مردم یمن بوده است.
فروپاشی کامل روایت «بازگرداندن مشروعیت»
پس از نزدیک به یک دهه تجاوز، اختلافات آشکار میان اعضای ائتلاف، بهویژه تنش میان عربستان و شورای انتقالی، نشان میدهد که بهانه «بازگرداندن مشروعیت» کارکرد خود را از دست داده است. امروز برای افکار عمومی یمن و منطقه روشن شده که هدف اصلی، تقسیم یمن و کنترل ثروتهای آن بوده است.
راهحل یمنی؛ مقاومت، استقلال و وحدت
در برابر این سناریوها، تنها گزینه واقعی برای نجات یمن، تکیه بر اراده ملی و مقاومت در برابر اشغال و قیمومت خارجی است. نیروهای آزاد یمنی در شمال و جنوب که مخالف اشغال و تجزیه هستند، نقش محوری در آینده کشور دارند.
یمن آزاد، کشوری است که تصمیم آن در صنعا گرفته میشود، نه در ریاض و ابوظبی؛ و منابع آن در خدمت مردمش خواهد بود، نه منافع بیگانگان.