مقدمه</stش
بر اساس گزارشهای رسانههای عربی و به نقل از منابع دیپلماتیک، امضای توافقنامهای اقتصادی میان امارات و سوریه در بندر طرطوس، ابعاد سیاسی تازهای به خود گرفته است. این توافق، همزمان با تلاشهای پشتپرده برای پیشبرد روند عادیسازی روابط دمشق – تلآویو صورت میگیرد.
تحلیلگران سیاسی معتقدند که این توافق فراتر از ابعاد اقتصادی، نشانهای از تحرکات تازه امارات برای کشاندن سوریه به مسیر عادیسازی با رژیم صهیونیستی است. در پسزمینه این تحرکات، نقش برجسته محمد بن زاید آل نهیان، رئیس دولت امارات، بهعنوان «معمار عادیسازی» در جهان عرب به وضوح دیده میشود.
گسترش دامنه عادیسازی و اهداف فراتر از اقتصاد
محمد بن زاید پیشتر موفق شده بود بحرین، مراکش و سودان را وارد چارچوب توافقات ابراهیم با رژیم صهیونیستی کند و اکنون بهدنبال توسعه این روند به سایر کشورهای منطقه است.
این اقدامات، بخشی از طرحی منطقهای است که اهدافی فراتر از صلح یا منافع اقتصادی دارد. از جمله این اهداف میتوان به بازطراحی نقشه نفوذ امنیتی و سیاسی در شمال آفریقا و منطقه ساحل اشاره کرد، با تمرکز بر مهار نقش منطقهای الجزایر و نفوذ بر کشورهای همچون موریتانی.
دیدارهای پشت پرده و پیشنهادهای ترغیبی
منابع آگاه خبری پیشتر از نشست مهمی در ابوظبی در تاریخ ۲۸ ژوئن (۷ تیر ۱۴۰۴) خبر داده بودند. در این نشست، «رونن بار»، رئیس سازمان شاباک، «علی سعید الشامسی»، معاون رئیس دستگاه امنیتی امارات، و حنا ولد سیدی، وزیر دفاع موریتانی حضور داشتهاند. گفته میشود امارات پیشنهاد سرمایهگذاری سه میلیارد دلاری را برای ترغیب موریتانی به پیوستن به روند عادیسازی مطرح کرده است.
موقعیت حساس سوریه در پازل جدید
دیدار محرمانه میان مقامات سوری و اسرائیلی میتواند نقطه عطفی در تاریخ روابط تلآویو و دمشق باشد. این در حالی است که سوریه همواره رژیم را اشغالگر بلندیهای جولان میدانست و عملاً در وضعیت جنگی با آن قرار داشته است.
با این حال، هنوز هیچکدام از طرفهای سوری، اسرائیلی یا اماراتی در مورد این دیدار محرمانه اظهار نظری نکردهاند. از سوی دیگر، شرکت «موانئ جهانی دبی» (DP World) نیز تلاش کرده سرمایهگذاری خود در بندر طرطوس را فاقد هرگونه ارتباط سیاسی معرفی کرده و آن را صرفاً اقتصادی بداند.
نگرانیهای گسترده منطقهای و بینالمللی
تحرکات فزاینده امارات در این مسیر، با نگرانیهای جدی منطقهای و بینالمللی مواجه شده است. کارشناسان هشدار میدهند که امارات با حمایت تلآویو و واشنگتن، نهتنها بهدنبال توافقهای دوجانبه عادیسازی است، بلکه در حال بازطراحی توازنهای ژئوپلیتیک از شمال آفریقا تا مشرق عربی است. این پروژه کلان میتواند تأثیرات وسیعی بر امنیت، سیاست و اقتصاد منطقه طی سالهای آینده بگذارد.
در مجموع تحرکات جدید امارات و محمد بن زاید در مسیر عادیسازی با رژیم صهیونیستی، نشان از یک طرح کلان امنیتی و ژئوپلیتیکی در سطح منطقه دارد که فراتر از توافقات اقتصادی یا دیپلماتیک ساده است و میتواند تعادل قوا را در غربآسیا و شمال آفریقا بهطور جدی دگرگون سازد.
منبع: مرکز بررسی راهبردی امارات
بازنویس نهایی: تیم تحریریه یمنالاسلام