مقدمه
در حالی که تمام نگاهها به محمد بن زاید، رئیس دولت امارات، و آینده جانشینی او دوخته شده است، تحرکات آرام اما هدفمند طحنون بن زاید، برادر وی، بار دیگر پرونده «نبرد بر سر تاجوتخت» در ابوظبی را در کانون توجه قرار داده است. این رقابت پنهان، ابعاد گستردهای در حوزههای فناوری، امنیتی و دیپلماتیک به خود گرفته است.
ظهور طحنون بن زاید به عنوان یک بازیگر کلیدی
در سالهای اخیر، طحنون بن زاید با ورود به پروژههای کلان فناوری، از جمله مشارکت راهبردی با شرکت G42 در حوزه هوش مصنوعی، خود را به مهرهای کلیدی در سیاست نفوذ تکنولوژیک امارات تبدیل کرده است. این پروژهها با پشتیبانی امنیتی و سرمایهگذاریهای کلان همراه بوده و نفوذ گستردهای در حوزه دادههای کلان و تکنولوژیهای پیشرفته برای ابوظبی به ارمغان آوردهاند.
دیپلماسی پنهان و ائتلافهای موازی
علاوه بر نفوذ تکنولوژیک، گزارشها از سفرهای بیسروصدای طحنون به پکن و مسکو حکایت دارند که دور از چشم واشنگتن انجام شدهاند. هدف از این سفرها ایجاد ائتلافهای موازی و تقویت ارتباطات امنیتی با بازیگران مستقل از غرب بوده است. او همچنین روابط غیررسمی خود را با نهادهای امنیتی مصر، اردن، مالی و حتی نیامی احیا کرده است؛ شبکهای که میتواند در بزنگاههای منطقهای به اهرمهای قدرت خاموش تبدیل شود.
نقطه عطف: چالش بر سر جانشینی خالد بن محمد
نقطه عطف اصلی این نزاع، جایی است که طحنون تاکنون حاضر نشده جانشینی خالد بن محمد، پسر رئیس امارات، را به رسمیت بشناسد. با وجود حمایت صریح پدر از خالد، منابع مطلع میگویند طحنون همچنان خود را دارای پایگاه امنیتی، عشیرهای و اقتصادی میداند که در طول بیش از ۱۵ سال ساخته و تثبیت کرده است. بخشی از نخبگان امنیتی و اقتصادی نیز، اگرچه به صورت علنی مخالفت نمیکنند، اما نسبت به تمرکز کامل قدرت در دست جناح خالد مرددند.
جنگ سرد در خانواده حاکم
در چنین فضایی، شاهد «مرحله کمون» در نزاع قدرت هستیم؛ جنگی سرد و خاموش در دل خانواده حاکم که نه خبری از رویارویی مستقیم است و نه اعلام موضع صریح. هر دو طرف ترجیح دادهاند از ابزارهای نفوذ نرم و جذب مهرههای کلیدی استفاده کنند. جذب تکنوکراتها، مدیران سرمایهگذاری و نخبگان امنیتی، بخشی از این جدال در سایه است.
استراتژیها و قدرت پنهان
* خالد سعی دارد خود را بهعنوان چهرهای مدرن، متمایل به اصلاحات و همسوی غرب معرفی کند.
* در مقابل، طحنون با سابقهای طولانی در سایهروشنهای قدرت، اطلاعات حساسی در اختیار دارد که او را به بازیگری غیرقابل چشمپوشی در ساختار قدرت امارات تبدیل کرده است، حتی اگر ظاهر ماجرا حکایت از عقبنشینی او داشته باشد. به همین دلیل بسیاری معتقدند همین توانایی ماندن در سایه، رمز بقای اوست.
آینده حاکمیت و اهرمهای قدرت
در نهایت، این جدال نه تنها به ساختارهای رسمی مربوط میشود، بلکه به کنترل نهادهای امنیتی، منابع سرمایهگذاری حاکمیتی و شبکههای نفوذ منطقهای نیز گره خورده است. امارات امروز دیگر تنها یک کشور نفتی نیست، بلکه بازیگری مؤثر در اقتصاد، فناوری و سیاست منطقهای و جهانی است. کسی که بتواند بر این اهرمها مسلط شود، بدون تردید، آینده حاکمیت را رقم خواهد زد.
منبع: مرکز بررسی راهبردی امارات (دیدبان)
بازنویسی نهایی: تیم تحریریه یمنالاسلام