عمان نمیتواند دوگانه عمل کند؛ این کشور نمیتواند از دوستی و کمکهای آمریکا بهره ببرد و در عین حال در بحرانهای خاورمیانه نقشآفرینی کند. به نظر میرسد یک رویارویی در خاورمیانه در حال شکلگیری است. با توجه به رویکرد حماس و اسرائیل، احتمال ازسرگیری جنگ در غزه بالا است. اگر جنگ دوباره آغاز شود، احتمالاً انصارالله یمن که از ایران حمایت میشود، نیز دوباره وارد عمل خواهند شد. اگر تاریخ تکرار شود، حوثیها (انصارالله) موشکهای بالستیک به اسرائیل شلیک خواهند کرد و در عین حال کشتیهای جنگی آمریکا و دیگر کشتیهای بینالمللی در دریای سرخ را هدف خواهند گرفت.
با توجه به احتمال وقوع جنگ، دولت ترامپ باید گزینههای خود را بررسی کند. این دولت اعلام کرده است که از جنگ اجتناب میکند. یکی از گزینههای غیرنظامی، وارد کردن فشار بر عمان بهمنظور بستن دفتر مرکزی حوثیها (انصارالله) در این کشور است. عمان پناهگاهی برای مقامات حوثی (انصارالله) فراهم کرده است، از جمله رئیس هیئت مذاکرهکننده و وزیر خارجه غیررسمی این گروه، محمد عبدالسلام، که آزادانه تحت حمایت رژیم مسقط فعالیت میکنند.
دولت بایدن در سالهای اخیر با این مسئله دست و پنجه نرم کرده است. در نهایت، سیاست این بود که با عمان بهطور ملایم رفتار شود و روابط دفاعی قوی حفظ گردد. تا سال 2022، فروش تسلیحات نظامی آمریکا به عمان به ارزش 3.5 میلیارد دلار رسید. از سال 2016، ایالات متحده 613 میلیون دلار صادرات تجاری مستقیم به عمان شامل سلاحهای سبک، مهمات و تجهیزات نظامی الکترونیکی تصویب کرده است. اما این معاملات در مقایسه با معاملات کلان، کوچک به نظر میرسند. این سوال پیش میآید که چرا آمریکا باید عمان را با احتیاط زیاد مدیریت کند؟
تا کنون، آمریکا به روایت عمان باور داشته است که دولت مسقط میزبانی حوثیها (انصارالله) را بهمنظور کمک به حل بحران جنگ داخلی یمن انجام میدهد. یکی از رهبران حوثیها (انصارالله)، علی الحوثی، این روایت را تقویت کرده است، و گفته است که “گفتوگوی مستقیم با ایالات متحده غیرممکن است و تنها از طریق تیم مذاکرهکننده آنها در مسقط امکانپذیر است.” با این حال، هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد این کانال برای منافع آمریکا مفید بوده است. حتی زمانی که این کانال باز بود، حوثیها (انصارالله) بهعنوان اولین جنبش مقاومتی بود که توانایی موشکی بالستیک را حفظ کرده است، به وجود آمدند.
بهطور مشابه، خصومتهای حوثیها (انصارالله) علیه کشتیهای آمریکایی در منطقه دریای سرخ بزرگترین حجم تهدیدهایی را به وجود آورد که نیروی دریایی ایالات متحده از زمان جنگ جهانی دوم با آن مواجه شد. در همین حال، حوثیها (انصارالله) بیش از یک سال است که بیشتر ترافیک دریایی در دریای سرخ را متوقف کردهاند. این مسیر حدود 12 درصد از تجارت دریایی جهانی را شامل میشود. این وضعیت نمیتواند ادامه یابد.
مقامات عمان به وضوح از این چالشها آگاه هستند، اما هیچ اقدامی برای محدود کردن انصارالله انجام ندادهاند. در عوض، مقامات عمانی از حوثیها (انصارالله) تمجید کردهاند و مفتی اعظم عمان اقدام انصارالله را ستوده است. همچنین، او حماس را بهدلیل حملاتش علیه اسرائیل ستایش کرده است. اگرچه مفتی اعظم بهطور رسمی نماینده دولت عمان نیست، اما سخنان او تأثیرگذار است. و بعدها نیز برخی از مبارزان حماس در هنگام آزادی گروگانها، پرچم عمان را بر روی سینههای خود نصب کردند.
یک مقام وزارت خارجه عمان حملات هوایی آمریکا و انگلیس علیه حوثیها (انصارالله) در ژانویه 2024 را محکوم کرد. علاوه بر این، عمان از سال 2015 یک کریدور برای قاچاق سلاح به حوثیها (انصارالله) فراهم کرده است و همچنین دسترسی به سیستم مالی بینالمللی را برای این گروه ممکن ساخته است. در سال 2017، پهپادهای استفاده شده توسط حوثیها (انصارالله) از طریق عمان وارد یمن شدند. در سال 2018 سازمان ملل گزارش داد که موشکهای برکان-2H احتمالاً از طریق مسیر زمینی عمان به یمن وارد شدهاند. عمان همچنین مسیر قاچاق پول نقد و طلا به حوثیها (انصارالله) بوده است، و هیچ نشانهای وجود ندارد که این قاچاقها متوقف شده باشد. در سال گذشته، تجهیزات نظامی پیشرفته از جمله سیستمهای پشتیبانی پهپاد و دستگاههای اخلالگر راداری در گذرگاه صرفیت در استان المهرة یمن کشف شدند. این دستگاهها احتمالاً برای پشتیبانی از حملات پهپادی حوثیها (انصارالله) علیه کشتیها در دریای سرخ طراحی شده بودند.
سیستم بانکی عمان نیز مشکلی دیگر است. بانکهای این کشور بهطور کامل در سیستم مالی بینالمللی تحت رهبری ایالات متحده مشارکت دارند. این به مقامات حوثی (انصارالله) مستقر در عمان این امکان را میدهد که وجوه خود را ارسال و دریافت کنند.
در کنار همه اینها، نمایندگان ایران بهطور منظم به مسقط سفر میکنند تا با نمایندگان حوثیها (انصارالله) دیدار کنند. این ملاقاتها احتمالاً ماهیت عملیاتی دارند و افسران نظامی ایرانی اطلاعات و دادههای هدفگذاری را به متحدان یمنی خود ارائه میدهند. بهعنوان نمونه، در 11 فوریه، مقام ارشد نظامی عمان، دریابان عبدالله الرئیسی با سرلشگر محمد باقری، در تهران دیدار کرد. این دو در مورد تقویت همکاریهای دفاعی در بحبوحه افزایش تنشهای منطقهای بحث کردند. الرئيسی همچنین قرار است در یک نمایشگاه دفاعی آینده شرکت کند و با فرماندهان نیروی دریایی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دیدار کند.
بیگمان، عمان میداند که مخالفت با ایران هزینههایی خواهد داشت. این کشور ضعیف است و نمیتواند با ایران درگیر شود. با این حال، به همان اندازه که برای عمان خطر وجود دارد، سود نیز وجود دارد. دو کشور مشترکاً تنگه هرمز را کنترل میکنند، یک نقطه استراتژیک جهانی که بیش از 40 درصد از نفت خام جهان از آن عبور میکند. بنابراین حفظ روابط دوستانه با تهران برای مسقط اولویت استراتژیک و بلندمدت است.
عمان همچنین بهسرعت به منتقدان خود یادآوری میکند که این کشور در پیشبرد برنامه هستهای ایران برای آمریکا نقش مرکزی ایفا کرده است. عمان میزبان مذاکرات توافق هستهای ایالات متحده و ایران در دوره ریاستجمهوری اوباما بود و پس از آن، مذاکرات بین دولت بایدن و تهران در سال 2023 را تسهیل کرد. یک گزارش سنا در سال 2018 تأیید کرد که بانکهای عمان به دستور دولت اوباما به ایران کمک کردند تا پس از اجرایی شدن توافق هستهای 2015 به ذخایر ارزی خارجی خود دسترسی پیدا کند.
هیچ یک از این اقدامات به عمان اجازه نمیدهد که بهراحتی از میزبانی حوثیها (انصارالله) و حامیان ایرانی آنها بگذرد. عمان نمیتواند از دو طرف سود ببرد؛ این کشور نمیتواند از دوستی با آمریکا بهره ببرد در حالی که بحرانهای خاورمیانه را تشدید میکند. زمان آن فرا رسیده که بازی دوگانه عمان افشا شود و اقدامات تنبیهی در نظر گرفته شود.
اخیراً، وزارت خارجه آمریکا حوثیها (انصارالله) را بهعنوان یک سازمان تروریستی خارجی معرفی کرده است، که مبنای قانونی برای اقدامات علیه عمان فراهم میکند. اگر عمان از بستن دفتر حوثیها (انصارالله) در خاک خود امتناع کند، ایالات متحده باید تحریمهایی علیه افرادی که از حوثیها (انصارالله) حمایت میکنند، اعمال کند. عدم اقدام پس از آن باید منجر به قطع کامل روابط آمریکا و عمان شود.
منبع: نشنال اینترست
ترجمه: تیم تحریریه یمنالاسلام