در حالی که تنشها و رقابتهای سیاسی میان کشورهای خلیج فارس ادامه دارد، عربستان و بحرین تفاهمنامهای جدید در حوزه مهارتهای دیجیتال و هوش مصنوعی امضا کردهاند. اما این همکاری، از سوی ناظران بهجای یک شراکت برابر، تلاشی برای نفوذ نرم سعودیها در ساختارهای اطلاعاتی بحرین تلقی شده است.
تفاهمنامهای با چاشنی نفوذ دیجیتال سعودی
طبق مفاد تفاهمنامه، شرکت سعودی «تکامل القابضه» با صندوق کار «تمکین» بحرین توافق کردهاند در حوزههای آموزش مهارتهای دیجیتال، داده و هوش مصنوعی همکاری کنند.
این همکاری، در ظاهر ابزاری برای توانمندسازی نیروی کار است، اما در واقع میتواند بستر انتقال دادههای انسانی و اطلاعات راهبردی به زیرساختهای سعودی تلقی شود.
از آموزش تا آزمونهای سعودی برای بحرینیها؟
مدیرعامل سعودی شرکت «تکامل» اعلام کرده است که آزمونهایی برای ورود به بازار کار عربستان طراحی خواهد شد؛ اقدامی که ممکن است منجر به وابستگی ساختاری نیروی کار بحرینی به استانداردهای اشتغال سعودی شود.
مخاطرات احتمالی:
انتقال دادههای کلیدی منابع انسانی بحرین
افزایش مهاجرت دیجیتال بهسوی ساختارهای سعودی
وابستگی پنهان اشتغال به زیرساخت خارجی
بحرین؛ شریک یا پیرو؟
با توجه به سابقه دخالت عربستان در امور داخلی بحرین، از جمله سرکوب اعتراضات مردمی در ۲۰۱۱، این تفاهمنامه را نمیتوان جدا از پیشینه سیاسی ارزیابی کرد.
پرسش کلیدی: آیا بحرین در این همکاری، شریک برابر است یا تابعی از راهبرد سعودی؟
پشت پرده فناوری؛ بازی قدرت ادامه دارد
عربستان در تلاش است خود را بهعنوان قطب فناوری و AI منطقه تثبیت کند. استفاده از بحرین بهعنوان میدان آزمایش سیاستهای دیجیتال، بخشی از راهبرد توسعه نامتقارن سعودی است.
ابعاد پنهان این الگو:
اعمال نفوذ غیرمستقیم از طریق مهارتافزایی
جذب استعدادهای غیربومی در چارچوب نهادهای سعودی
تبدیل پروژههای آموزشی به ابزار هژمونی نرم
جمعبندی: همکاری یا وابستگی؟
در ظاهر، تفاهمنامه عربستان و بحرین اقدامی برای ارتقای مهارتهای دیجیتال است. اما در باطن، میتواند نشانهای از وابستگی فناورانه و اشتغالی بحرین به ریاض باشد؛ الگویی که شکاف قدرت در منطقه را بهجای ترمیم، تشدید میکند.