در حالی که بحران یمن وارد دهمین سال خود شده است، منابع مطلع از افزایش قابل توجه فعالیتها و نفوذ گروه تروریستی القاعده در سه استان کلیدی این کشور خبر میدهند. [گزارش کامل وكالت الصحافت الیمنی]
افزایش فعالیت القاعده در حضرموت، شبوه و مأرب
در حالی که بحران یمن وارد دهمین سال خود شده است، منابع مطلع از افزایش قابل توجه فعالیتها و نفوذ گروه تروریستی القاعده در سه استان کلیدی این کشور خبر میدهند. گزارشها حاکی است که استانهای حضرموت، شبوه و مأرب طی ماههای ابتدایی سال ۲۰۲۵ میلادی، شاهد رشد چشمگیر حضور و نفوذ این گروه بودهاند، در حالی که استان أبین، علیرغم تلاشهای گروههای نظامی محلی، تا حدی توانسته از گسترش این گروه تروریستی جلوگیری کند.
مأرب، نقطه کانونی نفوذ القاعده
براساس اطلاعات موجود، گروه القاعده توانسته است بهویژه در شرق شهر مأرب، که از مناطق پرتنش و استراتژیک در شمال یمن محسوب میشود، نفوذ خود را افزایش دهد. این منطقه به ویژه بخش الوادی مأرب است که تحت کنترل گروههای وابسته به حزب اصلاح ـ شاخه یمنی جماعت اخوانالمسلمین ـ قرار دارد. القاعده از منطقه الصمدة که در این بخش واقع شده، به عنوان پایگاه فرماندهی و مرکز عملیات خود استفاده میکند. فعالیتهای این گروه از ماه آوریل تا سپتامبر ۲۰۲۵ به طور چشمگیری تشدید شده و توانسته است ساختارهای نظامی خود را در این مناطق تقویت کند.
استفاده از پهپادها؛ سطح جدیدی از تهدید
یکی از نکات قابل توجه در گزارشها، توانایی القاعده در استفاده از پهپادها برای انجام حملات دقیق علیه نیروهای وابسته به شورای انتقالی جنوبی است. این موضوع نشاندهنده افزایش سطح فناوری و تجهیزات نظامی این گروه است که پیشتر عمدتاً به عملیاتهای زمینی محدود بود. بر اساس برخی اطلاعات، تلاشهایی برای وارد کردن محمولههای پهپادی و سیستمهای هدایت از طریق بندر عدن به استانهای أبین و شبوه در اوایل ماه آگوست انجام شده که البته این تلاشها با مقاومت نیروهای امنیتی و نظامی محلی موفقیتآمیز نبوده است.
کنترل نسبی استان أبین توسط نیروهای محلی
در خصوص استان أبین، منابع مطلع میگویند که نیروهای شورای انتقالی جنوبی، که حمایت ائتلاف سعودی را نیز دارند، توانستهاند تا حد زیادی از نفوذ القاعده جلوگیری کرده و کنترل خود را حفظ کنند. این در حالی است که در استانهای مأرب، شبوه و حضرموت، گروه القاعده موفق به افزایش نفوذ و تقویت مواضع خود شده است. این تحولات نگرانیهای جدی را در میان ناظران منطقهای و بینالمللی ایجاد کرده است، چرا که حضور این گروه تروریستی در مناطقی تحت کنترل ائتلاف سعودی میتواند معادلات نظامی و امنیتی یمن را پیچیدهتر کند.
حمایت برخی بازیگران خارجی از القاعده
نکته مهم دیگری که در گزارشها به آن اشاره شده، حمایت و پشتیبانی برخی جهات منطقهای و بینالمللی از گسترش نفوذ القاعده در این مناطق است. این موضوع که چگونه و به چه میزان بازیگران خارجی در پشت این افزایش نفوذ قرار دارند، موضوع بحث و تحلیل بسیاری از کارشناسان امنیتی و سیاسی است. برخی تحلیلگران معتقدند که این حمایتها ممکن است در قالب تامین تسلیحات، آموزش و یا حمایتهای اطلاعاتی باشد که به القاعده امکان میدهد موقعیت خود را در مناطق استراتژیک یمن حفظ و تقویت کند.
فعالیت القاعده در اطراف عدن و پیامدها
همزمان با افزایش نفوذ القاعده در استانهای شمالی و شرقی یمن، این گروه همچنین در استان عدن و مراکز سلفی جهادی اطراف این شهر نیز فعالیتهای خود را گسترش داده است. این تحرکات به خصوص با حمایت برخی عناصر و نیروهای طرفدار سعودی در منطقه همراه بوده که میتواند به بیثباتی بیشتر در مناطق جنوبی یمن منجر شود. این مسئله به ویژه برای ائتلاف سعودی که در تلاش برای حفظ کنترل بر جنوب یمن است، چالشی جدی محسوب میشود.
پیامدهای امنیتی و انسانی گسترش القاعده
افزایش نفوذ القاعده در مناطق تحت کنترل ائتلاف سعودی، علاوه بر تهدید امنیتی، پیامدهای سیاسی و انسانی نیز به دنبال دارد. این گروه که سابقه عملیاتهای تروریستی گسترده و خشونتآمیز در یمن و منطقه دارد، با تثبیت حضور خود میتواند روند مذاکرات صلح را به خطر بیندازد و شرایط را برای بازگشت ثبات در کشور دشوارتر کند. همچنین، رشد این گروه باعث افزایش نگرانیها در خصوص امنیت غیرنظامیان و نقض حقوق بشر در این مناطق شده است.
یمن، میدان نفوذ تروریستی در سایه بحران داخلی
در نهایت، این گزارشها نشان میدهند که جنگ و بحران در یمن علاوه بر درگیریهای میان گروههای سیاسی و نظامی داخلی، به بستری برای فعالیت گروههای تروریستی تبدیل شده است که با بهرهبرداری از خلأهای امنیتی و سیاسی، تلاش میکنند نفوذ خود را افزایش دهند. مقابله با این تهدید نیازمند هماهنگی و تلاشهای بیشتر در سطوح منطقهای و بینالمللی است تا بتوان از تشدید بحران و افزایش ناامنی در این کشور جلوگیری کرد.