سازمان عفو بینالملل اعلام کرد که حمله هوایی آمریکا به یک زندان در استان صعده یمن در آوریل گذشته ممکن است جنایت جنگی محسوب شود. در این حمله بیش از ۶۰ مهاجر آفریقایی جان خود را از دست دادند [گزارش کامل خبرگزاری عربی RT] و هیچ نیروی نظامی در محل حضور نداشت. کارشناسان حقوق بینالملل این حادثه را نمونهای بارز از نقض قوانین انسانی میدانند.
جزئیات حمله هوایی آمریکا در یمن
این حمله در چارچوب عملیات سوارهنظام خشن (Operation Rough Rider) انجام شد و بقایای دو بمب هدایتشونده دقیق GBU-39 در محل پیدا شده است. این بمبها معمولاً برای اهداف نظامی دقیق طراحی شدهاند، اما استفاده از آنها در مناطق غیرنظامی میتواند نقض قوانین بینالمللی بشردوستانه باشد.
ساکنان محلی و شاهدان عینی میگویند که در زمان حمله هیچ نیروی مسلح یا تجهیزات نظامی در محل وجود نداشت و زندان صرفاً محل نگهداری مهاجران غیرقانونی بود. بیشتر قربانیان، جوانان و مردان آفریقایی از کشورهای اتیوپی و سومالی بودند که در انتظار رسیدگی به پرونده مهاجرت خود در یمن به سر میبردند.
تلفات غیرنظامیان و مهاجران آفریقایی
در این حمله، بیش از ۶۰ نفر از مهاجران جان باختند و دهها نفر نیز زخمی شدند. مقامات محلی و سازمانهای حقوق بشری هشدار دادهاند که عدم تفکیک میان اهداف نظامی و غیرنظامی میتواند جنایت جنگی محسوب شود.
گزارش مؤسسه Airwars
مطابق گزارش مؤسسه بریتانیایی Airwars، عملیات مشابه در یمن باعث کشته شدن بیش از ۲۲۰ غیرنظامی شده است؛ رقمی که تقریباً برابر با کل قربانیان غیرنظامی دو دهه حملات آمریکا در یمن است. این آمار نشان میدهد که استفاده از حملات هوایی بدون نظارت کافی، پیامدهای انسانی سنگینی دارد.
واکنشها و پیامدهای حقوقی
سازمان عفو بینالملل از شورای حقوق بشر سازمان ملل خواست تا کمیته حقیقتیاب مستقل برای بررسی این حمله تشکیل دهد. این نهاد تأکید کرده است که در صورت اثبات مسئولیت مستقیم آمریکا، این اقدام میتواند جنایت جنگی بینالمللی تلقی شود و عاملان آن باید تحت پیگرد قضایی قرار گیرند.
وضعیت انسانی و حقوقی در یمن
یمن طی سالهای اخیر یکی از خونینترین مناطق جهان بوده و جنگ داخلی و حملات خارجی، میلیونها نفر را آواره کرده است. بر اساس کنوانسیونهای ژنو، حمله به مراکز غیرنظامی ممنوع است و طرفهای درگیر موظفاند تمام اقدامات ممکن را برای جلوگیری از تلفات غیرنظامی انجام دهند.
یکی از شاهدان عینی گفته است:
«هیچ نشانهای از حضور نیروهای نظامی در زندان نبود. تنها صدای جنگندهها شنیده شد و سپس همه چیز به آتش کشیده شد. دهها پیکر مهاجران زیر آوار ماندند.»
کارشناسان حقوق بینالملل هشدار دادهاند که ادامه سکوت جامعه جهانی نسبت به چنین حملاتی، میتواند به تکرار فجایع مشابه در آینده منجر شود.
پیامدهای انسانی و بینالمللی
این حمله، علاوه بر قربانیان مستقیم، بحران انسانی یمن را تشدید کرده است. آوارهشدن خانوادهها، تخریب زیرساختها، و کمبود منابع اولیه زندگی، زندگی میلیونها نفر را تحت تأثیر قرار داده است. گروههای حقوق بشری بر این باورند که شفافسازی و پاسخگویی آمریکا برای جلوگیری از عادیسازی خشونتهای فراقانونی ضروری است.
واکنش جامعه جهانی
در حالی که دولت آمریکا تاکنون توضیح رسمی و شفافی ارائه نکرده، سازمان عفو بینالملل و کارشناسان بینالمللی خواستار پاسخگویی فوری و ارائه اطلاعات دقیق درباره نحوه تصمیمگیری برای این حمله هستند.
جمعبندی
عفو بینالملل تأکید دارد که عدالت برای قربانیان تنها زمانی محقق میشود که حقیقت آشکار شود و عاملان پاسخگو باشند. ادامه سکوت یا انکار مسئولیت، نه تنها به تکرار فجایع مشابه کمک میکند، بلکه حقوق بشر و قوانین بینالمللی را به چالش میکشد.