گزارش روزنامه جنوبی عدن الغد
تغییر در سیاست: تعامل عملگرایانه چین با حوثیها (انصارالله)
گزارشهای ماه گذشته حاکی از آن است که شرکت چینی «چانگ گوانگ تکنولوژی» که ادعا میشود با ارتش آزادیبخش خلق چین (PLA) ارتباط دارد، توسط ایالات متحده به ارائه تصاویر ماهوارهای به انصارالله در یمن متهم شده است؛ بر اساس ادعاها، این اطلاعات به انصارالله کمک کرده تا پیش از آتشبس ۶ مه، کشتیهای نظامی آمریکا در دریای سرخ را هدف قرار دهند.
طبق حداقل یک گزارش، واشنگتن این نگرانیها را با پکن در میان گذاشته و آن را به «حمایت ضمنی» از انصارالله متهم کرده، اما این اتهامات نادیده گرفته شدهاند. این گزارشها به تقویت این تصور در میان برخی ناظران دامن زده که چین موضعی «حامی حوثیها» (انصارالله) را در قضیه یمن اتخاذ کرده است؛ با این حال، برای درک رابطه چین با انصارالله و سطوح چندلایه آن، به دقتی به مراتب بیشتر نیاز است.
رویکرد عملگرایانه چین با حوثیها (انصارالله)
حداقل تا به امروز، تعامل چین با انصارالله محدود بوده است. این امر نشاندهنده تمایل پایین پکن برای دخالت در یمن است. احتمالا این موضع در آینده نزدیک نیز ثابت باقی خواهد ماند، زیرا بعید است که این قدرت آسیایی به یک بازیگر اصلی در این کشور جنگزده تبدیل شود. دلایل این امر ساده هستند: احتمال اینکه مشارکت بیشتر چین وضعیت منطقه را بهبود بخشد، کم است.
دکتر توماس جونئو، استاد مشارک در دانشکده مطالعات عالی امور عمومی و بینالمللی در دانشگاه اتاوا، به «امواج مدیا» گفت: «منافع چین در غرب آسیا عمدتاً مربوط به تجارت است و با توجه به جنگ جاری در یمن، فرصتهای کمی در این سطح وجود دارد»
او افزود: «اکنون واضح است که چین کانالهای ارتباطی با حوثیها (انصارالله) باز کرده است و انتظار دارم این موضوع ادامه یابد، هرچند چین منافع محدودی در یمن دارد، به جز آزادی ناوبری در دریای سرخ و منطقه خلیج عدن.» گزارشهای متعدد اطلاعاتی آمریکا در ماههای اخیر استناد کردهاند که چین از نوامبر ۲۰۲۳ دسترسی انصارالله به سامانههای هدایت موشک و قطعات پیشرفته مورد استفاده در حملات دریایی را تسهیل میکند.
گفته میشود که این همکاری محرمانه شامل یک معامله پایاپای است، به این صورت که به کشتیهایی که با پرچم چین تردد میکنند، عبور امن داده میشود، در حالی که بسیاری دیگر از بازیگران مسیر کشتیرانی خود را تغییر داده و از دماغه امید نیک میگذرند. با این حال، برخی کارشناسان معتقدند که این ادعاها باید با احتیاط بررسی شوند.
نیکولاس برومفیلد، کارشناس غرب آسیا مستقر در واشنگتن که تمرکز او بر یمن و امنیت دریایی است، گفت: «ما دیدهایم که حوثیها (انصارالله) در سالهای اخیر بخش قابل توجهی از قطعات تسلیحات خود را از شرکتهای چینی به دست آوردهاند، اگرچه میزان این همکاری بین چین و حوثیها (انصارالله)، در مقایسه با تولید تعداد زیادی از قطعات تجاری در دسترس توسط شرکتهای چینی، هنوز به خوبی مشخص نیست.» در واقع، هیچ مدرک قابل اعتمادی مبنی بر انتقال مستقیم این گونه تجهیزات از چین به انصارالله ظاهر نشده است.
دلیل دیگری که باعث میشود روابط پکن با انصارالله برخلاف آنچه برخی گزارشها مطرح میکنند، مستحکم نباشد، شراکتهای نزدیک چین با عربستان سعودی و امارات متحده عربی است.
همانطور که جونئو توضیح داد، روابط پکن با ابوظبی و ریاض «بسیار مهمتر از روابط حاشیهای» با انصارالله است.
تحول در سیاست چین
تا همین اواخر، چین تا حد زیادی با موضع عربستان سعودی در قبال یمن همسو بود و این امر آن را در توافق کامل با ایالات متحده قرار میداد. با این حال، به نظر میرسد سیاست چین اکنون در حال گذار است، زیرا پکن به روشهای جدیدی با انصارالله تعامل میکند.
همه اینها نشاندهنده رویکردی عملگرایانه است که با بازیگران در حال تغییر، نیاز مهم به تضمین مسیرهای کشتیرانی و منافع دریایی نزدیک باب المندب، موضع در حال تغییر عربستان سعودی در قبال انصارالله، و رقابت فزاینده بین چین و ایالات متحده همسو است.
برومفیلد به «امواج مدیا» توضیح داد: «این حجم از گزارشها در مورد ارائه مواد و اطلاعات برای حمایت از تلاشهای انصارالله نشان میدهد که سیاست (چین) ممکن است از این موضع که (ما از این موضوع دور میمانیم تا جنگ در یمن پایان یابد، سپس از طریق بازسازی سود زیادی خواهیم برد)، به این موضع تغییر کرده باشد: (بیایید ببینیم چه چیزی میتوانیم از این وضعیت به دست آوریم).»
وی افزود: «من انتظار هیچ تحول لرزهای در سیاست چین در قبال یمن ندارم، اما احتمالاً آنها تعامل پنهان خود با انصارالله را به عنوان یک سرمایهگذاری کمهزینه و با بازده بالا در رقابت استراتژیک میبینند.»
در پاسخ به ادعاهای مربوط به رابطه شرکت تکنولوژی ماهوارهای چانگ گوانگ با انصارالله، جونئو گفت که او تعجبآور نمیداند که یک شرکت چینی تصاویر ماهوارهای به حوثیها ارائه دهد و این کار احتمالاً حداقل با رضایت ضمنی پکن انجام شده است.
به گفته او به «امواج مدیا»، این امر به چین اطمینان میدهد که انصارالله کشتیهای تجاری آن را در دریای سرخ هدف قرار نخواهند داد و با توجه به اینکه چین به شدت به عبور تجارت دریایی از طریق دریای سرخ متکی است، این یک منفعت مهم برای پکن است.
یمن و درگیری چین-ایالات متحده
با نگاه به آینده، بعید است که یمن و بحران دریای سرخ به عنوان کانون اصلی تنش در روابط چین و ایالات متحده ظاهر شوند. در حالی که برخی تفاوتها بین پکن و واشنگتن وجود دارد، این مسائل در مقایسه با تایوان و موضوعات دیگری که اصطکاک بین آنها را بسیار بیشتر تغذیه میکنند، حاشیهای هستند.
در بستر رقابت قدرتهای بزرگ، گزارشها درباره حمایت روسیه از انصارالله مهمتر از تعامل محدود چین با انصارالله به نظر میرسند. علاوه بر این، موفقیت اخیر دولت آمریکا تحت رهبری دونالد ترامپ در دستیابی به توافق آتشبس با انصارالله – هرچند شکننده و ناپایدار – نشاندهنده ترجیح ایالات متحده برای مهار به جای تشدید تنش است، حداقل در حال حاضر.
با این حال، در سایه یک نظام ژئوپلیتیکی جهانی که به طور فزایندهای با قطببندی رو به رشد شرق و غرب تعریف میشود، ضروری است که در نظر گرفته شود صنعا و سایر مناطق تحت کنترل انصارالله در یمن در کجا قرار میگیرند.
یکی از ملاحظات مهم در بلندمدت، به ویژه با توجه به بازتعریف واشنگتن از انصارالله به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی، مربوط به نقش احتمالی چین – در کنار ایران و روسیه – در ایجاد یک ساختار اقتصادی جایگزین است که میتواند به انصارالله در مقاومت در برابر تحریمهای آمریکا کمک کند.
برومفیلد به «امواج مدیا» گفت: «ایران سالهاست که برای ارسال سوخت به حوثیها (انصارالله) از تحریمها فرار کرده است و نشانههایی وجود دارد که ناوگان سایه روسیه نیز به همین شکل عمل میکند.»
وی اضافه کرد: «ما مدارک کمتری در مورد چین دیدهایم، اما با توجه به جنگ تجاری مستمر بین ایالات متحده و چین، میتوان تصور کرد که نظام اقتصادی جهانی به گونهای تقسیم شود که مناطق تحت کنترل انصارالله در یمن در حوزهای قرار گیرند که چین در مرکز آن قرار دارد که به اعتقاد من منعکسکننده تحولات بزرگی است که اکنون در اقتصاد جهانی شاهد آن هستیم.»
ترجمه و بازنویسی: تیم تحریریه یمنالاسلام
05
دسامبر
2025