کنافه، یکی از مهم‌ترین و محبوب‌ترین شیرینی‌های ماه رمضان، جایگاه ویژه‌ای در سفره‌های افطار دارد و نمادی از سنت‌های این ماه پرفضیلت محسوب می‌شود. این شیرینی با طعم خاص و بافت ترد خود، در کشورهای عربی از شهرت فراوانی برخوردار است.

ریشه‌های تاریخی و روایات مختلف
درباره تاریخچه و وجه تسمیه کنافه، روایت‌های گوناگونی وجود دارد. به احتمال زیاد، نام کنافه از واژه عربی «کُنَّافَة» به معنای «موی بافته شده» گرفته شده است. این نام ممکن است به دلیل شباهت خمیر کنافه به موی بافته شده یا ظاهر مو مانند آن باشد.
برخی از روایت‌ها، مصریان را مبتکران اولیه کنافه می‌دانند و قدمت آن را به عصر فاطمی نسبت می‌دهند. در این روایت آمده است که پس از ورود خلیفه «المعز لدین‌الله فاطمی» به قاهره در ماه رمضان، مردم به استقبال او رفته و هدایایی از جمله کنافه به او تقدیم کردند. سپس، تاجران این شیرینی را به شام بردند و کنافه به یکی از رسوم ماه رمضان در دوره‌های مختلف تاریخی تبدیل شد.
در گزارش موزه کاخ المنیل، تاریخچه کنافه به دوره اموی و حتی پیش از آن نسبت داده شده است. بر اساس این گزارش، قنادان شام اولین کسانی بودند که این شیرینی را ابداع کرده و به خلفای اموی تقدیم کردند.

جایگاه کنافه در مصر
کنافه در مصر جایگاه ویژه‌ای دارد و به یکی از آداب و رسوم مرتبط با ماه رمضان تبدیل شده است. این شیرینی در دوره‌های ایوبیان، ممالیک، عثمانی‌ها و دوران مدرن و معاصر، به عنوان غذایی برای همه اقشار جامعه، از غنی تا فقیر، مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

ویژگی‌های منحصربه‌فرد کنافه
* بافت و طعم: کنافه به خاطر بافت ترد و طعم شیرینش معروف است.
* شکل ظاهری: خمیر کنافه به شکل رشته‌های نازک و مو مانند تهیه می‌شود که پس از پخت، ظاهری جذاب و اشتهاآور به آن می‌بخشد.
* تنوع در تهیه: کنافه در انواع مختلفی تهیه می‌شود و می‌توان آن را با انواع مغزها، پنیر و خامه تزئین کرد.
* محبوبیت در ماه رمضان: این شیرینی به طور ویژه در ماه رمضان مورد توجه قرار می‌گیرد و به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از سفره‌های افطار در کشورهای عربی محسوب می‌شود.

محبوبیت کنافه در گذر زمان
جلال الدین السیوطی (1445-1505 م) کتابی به اسم «منهل اللطائف فی الکنافه و القطایف» تالیف کرد که نشان دهنده محبوبیت این دو نوع شیرینی در آن دوره و ارتباط نزدیک آن‌ها با ماه رمضان است.
به این ترتیب، کنافه با ریشه‌های تاریخی خود و ویژگی‌های منحصربه‌فردش، همچنان به عنوان یکی از محبوب‌ترین شیرینی‌های ماه رمضان در منطقه غرب آسیا شناخته می‌شود.

منبع: العربیه
بازنویسی و ترجمه: تیم تحریریه یمن‌الاسلام