در حالی که جنوب یمن به صحنه رقابت آشکار میان عربستان سعودی و امارات تبدیل شده است، نماینده ویژه سازمان ملل، «هانس گروندبرگ»، با سفرهای فشرده میان ریاض و ابوظبی تلاش دارد شکاف روزافزون میان دو شریک ائتلاف [گزارش کامل یمن نیوز] را کاهش دهد. اما ناظران معتقدند اختلافات ساختاری دو کشور فراتر از آن است که با میانجیگری دیپلماتیک برطرف شود.
مأموریت جدید گروندبرگ برای مهار بحران در جنوب یمن
منابع سیاسی در عدن گزارش دادهاند که «هانس گروندبرگ»، نماینده ویژه سازمان ملل در امور یمن، طی روزهای اخیر دیدارهای متعددی با مقامات سعودی، اماراتی و مسئولان دولت عدن انجام داده است. هدف اصلی او ایجاد هماهنگی میان نیروهای وابسته به ریاض و ابوظبی است؛ نیروهایی که طی سالهای اخیر درگیریهای متعددی با یکدیگر داشتهاند و عملاً در مسیرهای متضاد حرکت میکنند.
گروندبرگ در آخرین سفر خود با «انور قرقاش» وزیر مشاور امارات در امور خارجی و نیز با «رشاد العلیمی» رئیس شورای ریاستی دیدار کرده است. پرونده استانهای نفتخیز، بهویژه شبوه، محور اصلی این مذاکرات بوده؛ مناطقی که اکنون کانون رقابت عربستان و امارات محسوب میشوند.
اختلافات عمیق بر سر منابع نفتی و نفوذ میدانی
تحرکات دیپلماتیک سازمان ملل در حالی انجام میشود که اختلافات میان عربستان و امارات به مرحلهای بیسابقه رسیده است.
ریاض در پی کنترل کامل پرونده یمن و مهار نفوذ ابوظبی در جنوب است؛ در حالی که امارات با تکیه بر نیروهای وابسته به خود همچون «شورای انتقالی جنوب» و «العمالقه»، کنترل میادین نفتی و بنادر استراتژیک در شبوه و حضرموت را حفظ کرده است.
منابع محلی در عدن گزارش دادهاند که امارات طی روزهای گذشته «علی الجبوانی»، رئیس شورای انتقالی در شبوه، را به ابوظبی فراخوانده تا طرح برکناری استاندار کنونی، «عوض العولقی»، را بررسی کند. العولقی که از اعضای حزب کنگره مردمی است، به دلیل خودداری از انتقال درآمدهای نفتی شبوه به حساب دولت عدن، با فشار شدید سعودیها روبهرو شده است.
میانجیگری سازمان ملل یا حفظ ظاهر ائتلاف؟
تحلیلگران سیاسی معتقدند که تحرکات اخیر سازمان ملل بیشتر تلاشی برای جلوگیری از درگیری مستقیم میان عربستان و امارات است تا اقدامی واقعی برای حل بحران انسانی یمن. با شکست ائتلاف در تحقق اهداف نظامی علیه صنعاء، رقابت بر سر غنایم جنگ و مناطق نفوذ به عامل اصلی اختلاف میان دو شریک سابق تبدیل شده است.
در حالی که عربستان درصدد استفاده از دولت عدن برای تسلط بر منابع انرژی است، امارات با گسترش حضور نظامی در سواحل جنوبی و کنترل گذرگاههای راهبردی بابالمندب و دریای عرب، به دنبال تحکیم جایگاه ژئوپلیتیکی خود در جنوب یمن است.
جنوب یمن در آستانه فصل تازهای از درگیری
برخی منابع سیاسی نزدیک به شورای ریاستی میگویند گروندبرگ در دیدارهای خود کوشیده دو طرف را متقاعد کند از درگیری مستقیم دست بکشند و تمرکز را بر مذاکرات با صنعاء بگذارند. با این حال، شکاف منافع و جاهطلبیهای ژئوپلیتیکی عربستان و امارات چنان عمیق است که انتظار همگرایی واقعی میان آنها غیرواقعبینانه به نظر میرسد.
تحلیلگران هشدار میدهند که در صورت ادامه این روند، جنوب یمن ممکن است وارد مرحلهای از درگیری داخلی میان خود نیروهای ائتلاف شود؛ درگیریای که تبعات آن نهتنها برای مناطق جنوبی، بلکه برای کل توازن سیاسی یمن خطرناک خواهد بود.
نتیجهگیری – چهره واقعی ائتلاف و آینده مبهم صلح
تلاشهای سازمان ملل برای «کاهش تنش» در یمن در واقع تلاشی برای حفظ چهرهای آبرومند از ائتلافی است که اکنون از درون فروپاشیده است. رقابت آشکار میان ریاض و ابوظبی در جنوب یمن، نشاندهنده ورود بحران به مرحلهای جدید است؛ مرحلهای که میتواند روند صلح را متوقف و بحران انسانی را تشدید کند.