مراسم «الشعبانیه» به عنوان اولین آیین استقبال از ماه مبارک رمضان در یمن به شمار می رود. این آیین به مدت سه روز (13، 14 و 15 شعبان) برگزار می شود و شامل روزه گرفتن، پوشیدن لباس های نو، ذکر و یاد خدا و برگزاری جشن برای کسانی است که توانایی دارند و خانواده هایشان به این سنت ها پایبند هستند. هر منطقه یمن آداب و رسوم خاص خود را دارد که معمولاً با جشن شب نیمه شعبان به اوج می رسد.

عبدالودود مقشر، پژوهشگر و مدرس دانشگاه الحدیده، در مورد این شب می گوید: «این شبی است که امت اسلامی برای آمادگی برای رمضان جشن می گیرند و دل ها صاف، پاک و بی کینه است. ما در تهامه جشنی روحانی برای آن داریم که آسمان را در آغوش می گیرد، کودکان لباس های نو می پوشند، حنا می بندند و به بازی و سرگرمی می پردازند، در حالی که بزرگان در محافل معنوی شب زنده داری می کنند و شام، غذای اصلی و پرچرب است. در یمن هیچ چیز غیرممکن نیست. این شب پس از خواندن مولودی و شعبانیه در مساجد آغاز می شود و مساجد با خوشامدگویی به رمضان طنین انداز می شوند و اعلام می کنند که ما برای رمضان آماده ایم و برای فلسطین دعا می کنیم و در هر کاری که به آزادسازی آن کمک می کند شرکت می کنیم».

با این حال، این سنت ها و آداب و رسوم در برخی مناطق کاهش یافته است. عبدالله عثمان، وبلاگ نویس، می گوید: «سه روز شعبانیه مانند سایر مناسبت ها و اعیاد مذهبی بود، ما مشتاقانه منتظر آمدن آن بودیم و با شکوه فراوان آن را جشن می گرفتیم. پدران گوشت و سبزیجات می خریدند و برخی از آنچه در اختیار داشتند قربانی می کردند یا در قربانی بزرگ شریک می شدند و فقرا مرغ می خریدند و جشن ها در طول سه روز (13، 14، 15) ادامه داشت و ما به عنوان کودک، درست مانند عید فطر یا قربان، در فضایی شاد و پر از نشاط و سرور زندگی می کردیم و در روز سوم (نیمه شعبان) برخی از پدران متمول روستا در شب مولودی برگزار می کردند که در آن اهالی روستا برای خواندن مولودی و گوش دادن به مدایح نبوی و سرودهای دینی که در شکل گیری معنوی و گرایش صوفیانه ما به ویژه در روستا نقش داشتند، گرد هم می آمدند».

وی افزود: «یکی از رسومی که در سه شب (عصر) برگزار می شد این بود که کودکان به صورت گروهی از خانه ای به خانه دیگر حرکت می کردند که یکی از آنها آواز می خواند و بقیه بعد از او تکرار می کردند «يا مساء، يا مساء الخير يا مساء، يا مساء وأسعد الله المساء» (ای شب، ای شب خوش، ای شب، خدا شب شما را مبارک کند) و وقتی از تکرار بندهای معروف که در آن صاحب خانه را ستایش و مدح می کردند، فارغ می شدند، اهل خانه با پول نقد یا غذا به آنها انعام می دادند و تا نیمه شب به خانه های خود برنمی گشتند و محصول را تقسیم می کردند و سپس شاد و خوشحال به خواب می رفتند». او در پایان گفت: «در حال حاضر، به دلیل شرایط بد معیشتی مردم و وخامت اوضاع اقتصادی، این مناسبت در حداقل ترین حد خود برگزار می شود».

 

ترجمه و بازنویسی: تیم تحریریه یمن‌الاسلام