بحران گاز در عدن و حضرموت طی روزهای اخیر به یکی از مهمترین موضوعات سیاسی–اقتصادی یمن تبدیل شده است. این بحران [گزارش کامل یمن نیوز] نهتنها زندگی روزمره مردم را مختل کرده، بلکه به ابزاری برای رقابت و فشار میان حزب اصلاح وابسته به ریاض و شورای انتقالی مورد حمایت ابوظبی بدل شده است. آنچه در ظاهر کمبود گاز خانگی و صنعتی به نظر میرسد، در واقع بخشی از جنگ نفوذ و رقابت قدرتهای منطقهای و مزدوران داخلی است که جنوب یمن را به میدان آزمایش فشار اقتصادی و سیاسی بدل کردهاند.
مأرب؛ قلب انرژی یمن و ابزار فشار حزب اصلاح
مأرب سالهاست بهعنوان مرکز اصلی تولید و توزیع گاز در یمن شناخته میشود. این استان نهتنها منابع عظیم انرژی دارد، بلکه به دلیل موقعیت جغرافیایی و زیرساختهای موجود، نقش کلیدی در تأمین نیازهای مناطق جنوبی ایفا میکند. حزب اصلاح با سلطه طولانیمدت بر ساختارهای اداری و امنیتی مأرب، توانسته کنترل عملی جریان گاز را در دست بگیرد.
این کنترل به حزب اصلاح امکان داده تا گاز را از یک کالای مصرفی به یک اهرم فشار سیاسی و اقتصادی تبدیل کند. هر زمان که شورای انتقالی در جنوب پیشروی میکند یا تلاش دارد نفوذ خود را در حضرموت تثبیت کند، حزب اصلاح با قطع یا کاهش سهمیه گاز، پیام روشنی ارسال میکند: «هرگونه اقدام علیه ما هزینه خواهد داشت.»
پیامدهای اقتصادی بحران گاز
افزایش قیمت و کمبود شدید
از حدود یک هفته پیش، سهمیه گاز عدن و حضرموت بهطور کامل متوقف شده است. این اقدام باعث شد قیمت یک سیلندر گاز خانگی از مرز ۲۵ هزار ریال عبور کند؛ رقمی که برای بسیاری از خانوادههای جنوب یمن غیرقابلتحمل است. ایستگاههای توزیع یکی پس از دیگری تعطیل شدند و مردم در صفهای طولانی، ساعتها منتظر ماندند تا شاید بتوانند یک سیلندر گاز تهیه کنند.
این وضعیت نهتنها زندگی روزمره مردم را مختل کرده، بلکه صنایع کوچک و کارگاههای محلی را نیز فلج کرده است. بسیاری از نانواییها، رستورانها و مشاغل وابسته به گاز مجبور به تعطیلی شدند و فشار اقتصادی بر مردم چند برابر شد.
فشار بر شورای انتقالی
بحران گاز بهطور مستقیم مشروعیت شورای انتقالی را هدف گرفته است. این جریان که تصور میکرد با کنترل وادی حضرموت حلقه نفوذ خود را تکمیل کرده، اکنون با واقعیت تلخ ناکارآمدی در مدیریت انرژی روبهروست. حزب اصلاح با قطع شریان گاز، نارضایتی عمومی علیه شورای انتقالی را شعلهور میکند و نشان میدهد که کنترل جغرافیا بدون توان اداره منابع حیاتی، ارزشی ندارد.
ابعاد سیاسی و امنیتی بحران
بحران گاز تنها یک موضوع اقتصادی نیست؛ بلکه بخشی از رقابت گستردهتر میان حزب اصلاح و شورای انتقالی است. این رقابت ماهیتی اقتصادی، امنیتی و سیاسی دارد و نه صرفاً نظامی.
– حزب اصلاح با اتکا به حامیان خارجی در ریاض، تلاش میکند نفوذ خود را در جنوب حفظ کند.
– شورای انتقالی با حمایت ابوظبی، به دنبال تثبیت موقعیت خود در حضرموت و عدن است.
– هر دو جریان مزدور منابع حیاتی مردم را به ابزار معامله و فشار بدل کردهاند.
این وضعیت نشان میدهد که جنوب یمن به میدان رقابت دو جریان وابسته تبدیل شده است؛ رقابتی که نه برای رفاه مردم، بلکه برای تثبیت نفوذ سیاسی و اقتصادی جریانهاست.
تأثیر مستقیم بحران بر مردم جنوب
مردم جنوب یمن بیشترین هزینه این رقابت را میپردازند. آنان مجبورند چند برابر بهای واقعی برای یک سیلندر گاز بپردازند، در حالی که درآمدشان کفاف چنین هزینههایی را نمیدهد. بحران گاز باعث شده بسیاری از خانوادهها به استفاده از چوب و زغال برای پختوپز روی بیاورند؛ روشی که نهتنها ناکارآمد است، بلکه سلامت آنان را نیز تهدید میکند.
این بحران نشان میدهد تصمیمات کلان جریانهای وابسته به ریاض و ابوظبی، هیچ ارتباطی با نیازهای واقعی مردم ندارد. هر اختلاف کوچک میان این گروهها، به بحرانی بزرگ برای مردم تبدیل میشود.
ناکارآمدی شورای انتقالی در مدیریت منابع
شورای انتقالی بارها تلاش کرده خود را بهعنوان جریان مسلط در جنوب معرفی کند، اما بحرانهای مکرر انرژی نشان داده که این جریان توان اداره پروندههای زیربنایی را ندارد. از برق و سوخت گرفته تا گاز، هر شوک اقتصادی کافی است تا ضعف ساختاری شورای انتقالی آشکار شود.
این ناکارآمدی باعث شده حزب اصلاح بتواند تنها با یک اهرم اقتصادی، فضای عمومی جنوب را ملتهب کند و شورای انتقالی را از موقعیت تهاجمی به دورهای از تدافع و سردرگمی سوق دهد.
فرسایش دو جریان مزدور
بحران گاز نشانهای از فرسایش هر دو جریان مزدور است. حزب اصلاح و شورای انتقالی هرکدام منابعی را در دست دارند و برای تثبیت خود از ابزارهای اقتصادی استفاده میکنند. اما این رقابت ویرانگر نهتنها به سود هیچیک نیست، بلکه باعث افزایش نارضایتی عمومی و بیاعتمادی مردم نسبت به هر دو جریان شده است.
چرا بحران گاز آینده جنوب یمن را تغییر میدهد؟
بحران گاز در جنوب یمن بار دیگر ثابت کرد که جریانهای وابسته به ریاض و ابوظبی توان ایجاد ثبات واقعی ندارند. این رخداد نشاندهنده فرسایش هر دو جریان مزدور و ضرورت رهایی یمن از سلطه بیگانگان است. آینده جنوب یمن بهطور مستقیم تحت تأثیر این بحران قرار خواهد گرفت؛ چراکه مردم بیش از پیش به این واقعیت پی میبرند که تنها راه نجات، رهایی از وابستگی به قدرتهای خارجی و بازگشت به مسیر مقاومت است.