سفر اخیر ولیعهد سعودی به واشنگتن تنها یک دیدار سیاسی عادی نبود. این سفر در شرایطی انجام شد که تحولات منطقهای و بینالمللی حساسیت ویژهای یافته است. تحلیلگران دو روایت متفاوت از این سفر ارائه میدهند [گزارش کامل یمنی پرس]: برخی آن را نشانه وابستگی کامل عربستان به آمریکا میدانند، و برخی دیگر آن را بخشی از معاملهای راهبردی برای ارتقای جایگاه ریاض در معادلات منطقهای.
روایت منتقدان؛ عربستان به ابزار آمریکا–صهیونیسم تبدیل شد
منتقدان معتقدند استقبال پرزرقوبرق در کاخ سفید و قراردادهای دفاعی و اقتصادی همراه این سفر نشان میدهد که واشنگتن در حال بازچینش مهرههای خود در منطقه است و عربستان را به قلب پروژههای جدید خود تبدیل کرده است.
– تصویب قطعنامه 2803 شورای امنیت درباره غزه همزمان با حضور بنسلمان در واشنگتن، از نگاه آنان نشانهای از همصفی کامل ریاض با پروژه آمریکا–صهیونیسم است.
– قراردادهای دفاعی شامل فناوری هستهای و جنگندههای F-35، به باور منتقدان، تحت محدودیتهای شدید آمریکا طراحی شدهاند تا برتری نظامی رژیم صهیونیستی حفظ شود.
– تجربه تاریخی مانند «معامله آواکس کور» در دهه ۱۹۸۰ یادآور این است که آمریکا هرگز اجازه نداده عربستان به ارتشی مستقل تبدیل شود.
وابستگی اقتصادی
گزارشها از پروژههای مشترک اقتصادی در دبی، جده و قطر نشان میدهد که منافع شخصی و خانوادگی در آمریکا با سیاست خارجی گره خورده است. منتقدان میگویند ثروت نفتی عربستان به ابزار گسترش نفوذ اقتصادی واشنگتن تبدیل شده و هزینه بازگشت آمریکا به منطقه از جیب ملت سعودی پرداخت میشود.
روایت حامیان؛ معامله راهبردی برای تقویت جایگاه ریاض
در مقابل، حامیان سعودی–آمریکایی این سفر را بخشی از راهبرد جدید محمد بنسلمان برای تثبیت جایگاه عربستان در منطقه میدانند.
– آنان معتقدند قراردادهای دفاعی و اقتصادی، هرچند تحت کنترل آمریکا، توان نظامی و اقتصادی عربستان را ارتقا میدهد.
– دریافت فناوریهای پیشرفته و سرمایهگذاری مشترک در پروژههای بزرگ مانند «الدرعیّه» از نگاه آنان نشانه ورود عربستان به مرحلهای تازه از توسعه و مدرنسازی است.
– این گروه میگویند نزدیکی به واشنگتن، عربستان را به بازیگر اصلی در معادلات ضدایران و محورهای جدید منطقهای تبدیل میکند.
نگاه راهبردی
به باور حامیان، سفر بنسلمان بخشی از معاملهای بزرگتر است که میتواند موازنه قدرت منطقهای را تغییر دهد. آنان تأکید دارند که عربستان با بالا بردن سطح همکاریها، در حال تثبیت نقش خود بهعنوان شریک اصلی آمریکا در خاورمیانه است.
مسیر پیشروی گفتوگوها
این سفر دو روایت متضاد را پیش روی تحلیلگران قرار داده است:
– روایت نخست: وابستگی کامل عربستان به آمریکا و تبدیل شدن به ابزار اجرای پروژههای واشنگتن و تلآویو.
– روایت دوم: معاملهای راهبردی که جایگاه ریاض را در معادلات منطقهای تقویت میکند.
در هر دو نگاه، سفر بنسلمان به واشنگتن نماد مرحلهای تازه در روابط دو کشور است؛ مرحلهای که پیامدهای آن بر امنیت، اقتصاد و سیاست منطقهای در ماههای آینده آشکار خواهد شد.