طرح آمریکا برای غزه با استقبال برخی کشورهای عربی روبهرو شده است. [گزارش کامل بی بی سی] اما آیا این حمایت گامی در جهت صلح است یا تسلیم سیاسی؟ در این گزارش، به بررسی دقیق این پرسش میپردازیم.
بازسازی در سایه اشغال؛ حل بحران یا حفظ وضعیت موجود؟
بازسازی نوار غزه بدون لغو محاصره و پایان حملات مکرر اسرائیل، نه گام نخست در مسیر صلح، بلکه ابزاری برای مدیریت بحران انسانی و کاستن از فشار افکار عمومی جهانی است.
اگر ساختارهای ناعادلانه و عاملان اصلی این بحران بدون پاسخگویی باقی بمانند، کمکهای بازسازی صرفاً به بازتولید همان چرخه خشونت، تخریب و وابستگی خواهد انجامید.
آنچه به عنوان «بازسازی» معرفی میشود، میتواند در عمل تنها پوششی برای ادامه وضعیت اشغال و تداوم فشار بر مردم فلسطین باشد.
جلوگیری از آوارگی؛ وعدهای بدون پشتوانه؟
در بیانیه کشورهای عربی، یکی از اهداف طرح، جلوگیری از آوارگی بیشتر فلسطینیان عنوان شده است.
اما این وعده زمانی قابلاعتناست که با تضمین حق بازگشت آوارگان و توقف روند پاکسازی تدریجی هویت فلسطینی همراه شود.
در غیاب این مؤلفههای اساسی، شعار جلوگیری از آوارگی، به یک ادعای نمادین و بیاثر تبدیل میشود که صرفاً برای توجیه سیاسی همراهی با طرحهای آمریکا به کار میرود.
صلح واقعی یا تثبیت اشغال؟
طرحهای بهظاهر صلحطلبانهای که از سوی آمریکا ارائه میشود، همواره با این انتقاد همراه بودهاند که بیش از آنکه ریشههای بحران را هدف قرار دهند، به دنبال تثبیت شرایط موجود به نفع اسرائیل هستند.
تجربه «معامله قرن» و دیگر ابتکارهای مشابه، نشان دادهاند که بدون شناسایی حقوق کامل ملت فلسطین، از جمله حق تعیین سرنوشت، این طرحها تنها به تحکیم اشغالگری منجر میشوند.
استقبال عربی؛ تصمیم مستقل یا دنبالهروی سیاسی؟
شاید مهمترین پرسش در این میان، چرایی استقبال برخی دولتهای عربی از این طرح باشد.
حمایت بر اساس منافع فلسطین یا فشار سیاسی؟
آیا این حمایتها بر اساس ارزیابی مستقل و واقعی از منافع مردم فلسطین صورت گرفته است؟ یا نتیجه همسویی سیاسی با آمریکا و تلاش برای حفظ روابط استراتژیک با غرب و اسرائیل است؟
در حالی که بسیاری از ملتهای عربی همچنان بر حمایت از آرمان فلسطین تأکید دارند، موضع رسمی برخی دولتها، فاصله معناداری با خواست عمومی پیدا کرده است.
نتیجهگیری: صلح بدون عدالت، راهحل نیست
اگر قرار است صلحی پایدار در منطقه شکل گیرد، باید بر پایه عدالت، پایان اشغال، لغو محاصره و احترام به حقوقخ ملت فلسطین باشد.
استقبال از طرحهایی که این اصول را نادیده میگیرند، نه تنها راهحل بحران نیست، بلکه تسلیم در برابر فشارهای سیاسی و معامله بر سر حقوق ملت فلسطین تلقی میشود.
هرگونه طرحی که بخواهد مسئله فلسطین را بهصورت سطحی حلوفصل کند، در نهایت به بیثباتی بیشتر، ناامیدی عمومی و تعمیق شکافهای منطقهای خواهد انجامید.